Türkiye nüfusunun ‘yaşlı’ statüsüne düşmesiyle hükümet doğurganlığı teşvik amacıyla çözüm üretmek için yeni adımlar atmaya hazırlanıyor.

AK Parti, Türkiye’de doğurganlık hızının nüfus yenilenme eşik değeri olan 2,1’in altına düştüğü gerekçesiyle, doğurganlığı teşvik için formül arayışına girdi. Bu sebeple öne çıkan seçenek hala dört ay olan ücretli doğum izninin süresini çocuk sayısına göre kademeli olarak artırmak yönünde. Muhalefet partileri ise Türkiye’deki zorlu ekonomik koşullar, kadınların iş güvencesi sorunlarından ötürü yalnızca doğum izninin süresini artırmanın çözüm olmayacağı görüşünü savunuyor.

TÜİK VERİLERİNE GÖRE 3 ÇOCUK ÇAĞRILARI KARŞILIK BULMADI

AK Parti, iktidara geldikten sonra “doğum kontrolü” politikalarını bıraktı. Doğum kontrol yöntemlerini “ihanet” olarak nitelendiren ve hatta yaptığı bazı konuşmalarda “Neslimizi kurutma yoluna gittiler” sözlerini sarf eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın her fırsatta “en az 3 çocuk” tavsiyesinde bulunduğu biliniyor. Öte yandan, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) rakamları, bu çağrıların karşılık bulmadığını gösteriyor. TÜİK verilerine göre Türkiye’de 2001’de 2,38 seviyesinde olan doğurganlık hızı, 2023’de 1,51’e gerileyerek, nüfus yenilenme eşik değeri olan 2,1’in altına düştü.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, en son, 20 Mayıs’taki kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada Türkiye’de doğurganlık hızının, nüfus yenilenme eşiğinin altına düştüğüne dikkat çekerek, bu durumu, “varoluşsal bir tehdit, felaket” olarak nitelendirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu açıklamasından sonra yapılan AK Parti’nin Merkez Karar Yönetim Kurulu (MKYK) toplantısında da doğurganlık hızındaki düşüş masaya yatırıldı. Bazı MKYK üyeleri, doğurganlığı teşvik için, çalışma koşullarının yeniden düzenlenmesi ve bu çerçevede, halen toplamda 4 ay olan ücretli izin süresinin 1 yıla çıkarılmasını, uygun olan meslekler için de daha sonrası için uzaktan-esnek çalışma seçeneklerinin değerlendirilmesini talep etti.

Bununla birlikte, özel sektörde çalışan kadınların iş güvencesi ve kıdem tazminatı konusundaki çekinceler nedeniyle çocuk yapmaktan kaçındığı tespiti yapıldı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de nüfus artış politikalarına destek verdiği belirtildi. MKYK’da yapılan değerlendirmelerin ardından, ilgili bakanlıklar olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bu konuda çalışma yapması kararlaştırıldı.

“DOĞURGANLIK DÜŞÜŞÜ YALNIZCA TÜRKİYE’YE ÖZGÜ DEĞİL”

BBC Türkçe’ye konuşan AK Parti kurmayları, doğurganlık hızındaki düşüşün yalnızca Türkiye’ye özgü bir durum olmadığını, birçok gelişmiş Avrupa ülkesinde de nüfusun yaşlandığına dikkat çekerek, Türkiye’nin de “yaşlı nüfus” tehditiyle karşı karşıya olduğuna değiniliyor. Bu bağlamda doğurganlığı artırmak adına ücretli doğum izni süresinin artırılması teşvik unsurlarından birisi olarak düşünülmekte olup bu konuda farklı formüller tartışılıyor. Öne çıkan seçenek ise çocuk sayısına göre doğum izninin kademeli artırılması yönünde.

AK Parti kurmayları, söz konusu formülü şöyle açıklıyor:

“Çocuğun, anne baba sevgisi, şefkatine en çok 0-3 yaş arasında ihtiyacı var. Ancak annenin çalışması nedeniyle zorunluluktan kreşe gitmek zorunda kalıyor. En azından 3 yaşına kadar annenin yanında olmalı.

“Devlet bu konuda kolaylaştırıcı, teşvik edici olmalı. Bunun için kademeli doğum izni artışı uygulanabilir. Örneğin, ilk çocuk için 8 ay, ikinci çocuk olduğunda 10 ay, üçüncü çocuk için de doğum izni 1 yıla çıkarılabilir.”

AK Parti kaynaklarının verdiği bilgiye göre doğum izni süresinin artırılmasının idari düzenleme olarak yapılabileceği değerlendirilirken, gereksinim olması halinde yasal değişikliğe de gidilmesi planlanıyor. Özel sektörde çalışan kadınların iş güvencesi, kıdem tazminatı ve diğer özlük haklarının güvence altına alınabilmesi için destek verilebileceği aktarılıyor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın aile destek programı bütçesinden bu desteğin sağlanması seçeneği üzerinde duruluyor.

“TÜRKİYE’DE DOĞUM İZNİ 4 AY UYGULANIYOR”

Türkiye’de halihazırda kamu ve özel sektörde ücretli doğum izni 2 ay doğum öncesi, 2 ay doğum sonrası olmak üzere 4 ay uygulanmaktadır. Kamu çalışanları isterlerse 2 yıla kadar, özel sektör çalışanları ise 6 aya kadar ücretsiz doğum izni kullanabiliyor.