Bütün yenidoğan bebeklere uygulanan K vitamini, bundan sonra düşük doğum ağırlıklı bebeklere 0,5 mg intramusküler (IM) olarak uygulanacak.

Düzenleme Hangi Bebekleri Kapsıyor?

Bebeklerde K vitamini eksikliğinden kaynaklanan kanamaları önlemek amacıyla, yenidoğan bütün bebeklere tek doz K vitamini uygulanıyor.

Bu uygulama, aynı şekilde devam edecek. Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan yeni genelge ise doğum ağırlığı bin 500 gramın altındaki bebekleri ilgilendiriyor. Bu kategorideki bebekler için uygulanan K vitamininin dozu, Bilim Kurulu’nun tavsiyesiyle 0,5 mg intramusküler (IM) olarak düzenlendi.

Yenidoğan Bebeklere Neden K Vitamini Uygulanıyor?

Kanın pıhtılaşmasını sağlayan ve kemik oluşumunda önemli bir görev üstlenen K vitamini, bebekler için hayati önem taşımaktadır.

Hem sebzelerden alınabilen hem de bağırsaklarda bulunan iyi bakteriler tarafından üretilebilen K vitamini, bebeklerde eksiktir. Çünkü bebeklerin bağırsak florası yetişkinler kadar gelişmemiştir ve bebekler, altı aya kadar K vitamini üretemezler. Anne sütünün içeriğinde de K vitamini bulunur, ancak bu K vitamini, bebeğin ihtiyacını karşılayabilecek düzeyde değildir.

Bebeklerde K Vitamini Eksikliğinin Yol Açtığı Sorunlar

K vitamini açısından zayıf olarak dünyaya gelen bebekler, birtakım risklerle karşı karşıyadır. Yenidoğan bebeklerin, K vitamini eksikliği nedeniyle karşı karşıya oldukları en büyük risk, hemorajik hastalığı yani kanama ve pıhtılaşma bozukluğudur.

K vitamininin, kanın pıhtılaşma çok önemli bir görevi bulunur. Bu vitaminin eksikliği, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları ile doku ve organ bozukluklarına yol açabilir. Yenidoğan hemorajik (kanama) hastalığı, özellikle prematüre bebeklerde çok daha uzun ve çok daha şiddetli seyrediyor.

Bebeklerde K vitamini eksikliği nedeniyle özellikle kafanın iç bölgesinde ve iç organlarda kanamalar oluşabiliyor. Bu tür kanamalar, beyin hasarı sonucu zeka geriliğine ve felce neden olabileceği gibi doğrudan bebeğin hayatına da mal olabiliyor.

Hemorajik Hastalığı Nedir?

Hemorajik hastalık, yenidoğan bebeklerde görülen kanama (pıhtılaşma) bozukluğudur. Bu hastalık, K vitamininin eksikliğine bağlı olarak gelişir ve yenidoğan bebeklerin yaklaşık %1’inde görülür.

Hemorajik hastalık genellikle bir hafta içinde düzelme eğilimindedir. Ancak prematüre doğan bebekleri, daha fazla tehdit eder. Prematüre doğan bebeklerde hemorajik hastalık, daha ağır ve uzun sürebilir.

Bu hastalık açısından en riskli grup ise doğumdan sonra K vitamini uygulaması yapılmayan bebeklerin oluşturduğu gruptur. K vitamini aşısı yapılmayan bebeklerde kafa içinde ve iç organlarda yaşamı tehdit eden kanamalar meydana gelebilir.

Yenidoğan Hemorajik Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Yenidoğan hemorajik hastalığının en yaygın belirtileri, bebeğin başında veya yüzünde morlukların oluşması ve topuk kanı testi sonrası bebekteki kanamanın durmamasıdır. Bu belirtilerin gözlemlendiği bebek, hemen hemorajik şüphesiyle hastaneye götürülmelidir.

Hastalığın diğer belirtileri şöyledir:

Herhangi bir darbe olmaksızın bebeğin başında morarma
Siyaha yakın renkte kusma
Göbek bağı kanaması
Zift benzeri dışkılama
Üç haftadan büyük bebeklerde sarılık belirtilerinin gözlemlenmesi

Bu tür belirtilerin bebekte meydana gelmesi durumunda, çocuk doktoru tarafından yapılan kapsamlı bir muayene ile bebeğe hastalık teşhisi konabilir.

Yenidoğan Hemorajik Hastalığı Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Bu hastalık erken dönem, klasik dönem ve geç dönem olarak üç farklı dönemde ortaya çıkabilir.

Erken dönem hemorajik hastalığı: Doğumdan sonraki 24 saatte ortaya çıkan hemorajik hastalığı, erken dönem hemorajik hastalığı olarak sınıflandırılır. Anne tarafından kullanılan antikonvulsan ve antitüberküloz ilaçlarına bağlı olarak bebekte görülebilir.

Klasik dönem hemorajik hastalığı: Doğumdan yaklaşık 2 ile 7 gün sonra ortaya çıkar. Bu dönemde gözlemlenen hemorajik hastalığında kanama, genellikle deri ve sindirim sisteminde meydana gelir.

Geç dönem hemorajik hastalığı: Doğumdan 2 ile 8 hafta sonra ortaya çıkabilir. Doğum sonrası K vitamini uygulaması yapılmayan bebeklerde daha sık görülür. Klasik fibrozise ya da karaciğer hastalığına işaret edebilir. Daha çok, gelişmekte olan ülkelerde görülür.

K Vitamini Aşısı Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?

K vitamini aşısı, ülkemizde yenidoğan bütün bebeklere doğumdan hemen sonra uygulanıyor. Uygulama, 1 miligram yağda çözünen K vitamini prepatının kas içine enjekte edilmesiyle yapılıyor.

Bazı aileler K vitamini uygulamasının, aşı olarak değil de ağızdan yapılmasını talep edebiliyor. Ancak araştırmalar, ağızdan alınan K vitamininin bebeklerde yeteri kadar emilmediğini ve kısa süre etki ettiğini gösteriyor. Ayrıca K vitamininin oral yolla bebeklere verilmesi durumunda, birkaç doz uygulanması gerekiyor. Enjeksiyon (aşı) yoluyla verilen K vitamininin ise tek doz uygulanması yeterli oluyor.

K Vitamini Uygulaması Zorunlu mu?

Türkiye’de, tıpkı diğer aşılarda olduğu gibi K vitamini iğnesi zorunlu değildir. Yenidoğan bebeklerine K vitamini enjeksiyonunun gerçekleştirilmesini istemeyen aileler, bir dilekçe doldurarak bu iğneyi yaptırmayabilirler.

Ancak K vitamini aşısı yaptırılmayan bebeklerin ölümcül riskli hemorajik hastalığı ile karşı karşıya kalabileceği unutulmamalıdır. Bu hastalık, K vitamini enjeksiyonu sayesinde tamamen önlenebilir. Bu nedenle doktorlar, her ailenin bebeklerine K vitamini aşısı yaptırmasını şiddetle önermektedir.