Yaşları 18 ile 55 arasında olan ve kan verebilmeye müsait olan herkes kök hücre bağışında bulunabilir. Gelişen teknolojilerle aferez cihazları, anestezi gerekmeden 2-3 saat içerisinde çevre kanındaki kök hücreleri toplayabiliyor. Malatya İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Kemik İliği Nakli Ünitesi ile Aferez Ünitesi ve Doku Tipleme Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. Mehmet Ali Erkurt, “Donör olmak sosyal bir sorumluluk” diyerek, vatandaşları donör olmak için duyarlı olmaya davet etti.

Erkurt “Donör olmak aslında sosyal bir sorumluluktur. Çünkü herkesin bir yakını bir şekilde kan kanseri olabilir. Herkese de kök hücre lazım olabileceği için bağışçı sayısının artırılması gerekir. Her ne kadar kan bağışını Kızılay veriyor olsa da ‘trombosit’ dediğimiz beyaz kan, hala bir donörden elde ediliyor. Bütün kemikleriyle birlikte kanamayı önlemek için hastaya trombosit veriliyor. Trombositin de bir bağışçıdan alınması gerekiyor” dedi.

Kök Hücre Toplama

Erkurt, “Lösemi halk arasında kan kanseri olarak bilinmektedir. Lösemi tanısıyla gelen bir hastamıza önce kemoterapi veriyoruz ve kötü hücrelerini yüzde 5’in altına düşürüyoruz. Bu şekilde hastalığın belirtilerini (remisyon) kesiyoruz. Sonrasında doku uyumu için öncelikle kardeşlerinden bir tarama yapıyoruz. Eğer onlarda uyum varsa kardeşlerinden aldığımız uyumlu kök hücreyi hastaya naklediyoruz.

Bu kök hücrelerin hastamızın kemik iliğine yerleşmesi, kışın solan ağaçların ilkbaharda tekrar yeşermesi gibidir. Hastamızın kök hücrelerini, yani tamamen bozulmuş kemik iliği yapısını, hastadan aldığımız kök hücrelerle sanki bir ekim yapıyormuş gibi ekiliyor. Kök hücrenin orada adeta yeşermesini sağlıyoruz. Dolayısıyla yeni hücrelerin hastamızda yeşermesini sağlayıp bu şekilde o kötü gidişata son veriyoruz” şeklinde konuştu.

Kök Hücre Nakli

Üç çeşit kök hücre nakli vardır. Erkurt, “Bir tanesi kendinden kök hücre nakli dediğimiz Otolog Kök Hücre Nakli. Burada hastamızın kendi kök hücrelerini alıyoruz, donduruyoruz. Sonra yüksek doz kemoterapi veriyoruz. Yüksek doz kemoterapi verdikten sonra bu kendinden aldığımız kök hücreleri tekrar hastamıza naklediyoruz. İkincisi Allojenik Kök Hücre Nakli. Bunda da kardeşten veya eğer kardeşi yoksa tam uyumlu donörden bulduğumuz tam uyumlu kök hücreleri hastaya naklediyoruz. Bunlarda akraba dışı olabilir. Eğer kardeşinden kök hücre nakli yani uyumlu kök hücre yoksa Türkök’e başvuruyoruz. 1 milyon kayıtlı Türkök hücreden uyan varsa bağışçılarımız uyumlu kök hücreyi toplayıp bize gönderiyor. Üçüncüsü Haploidentik Kök Hücre Nakli. Kısmi uyumlu yani 12’de 11’den az uyumlu olan kök hücreleri nakil ettiğinizde o zaman onun adı da Haploidentik Kök Hücre Nakli oluyor” ifadelerini kullandı.

Kök Hücre Tedavisi

Erkurt, kök hücre uygulanan hastalıklar ile ilgili olarak ise , “Öncelikle lösemiler dediğimiz kan kanserleri, Akut Lösemiler ve Kronik Lösemiler olan iki lösemi grubuna da kök hücre uygulanıyor. Lenfomalar (Lenf Kanserleri) da kök hücre nakli yapıyoruz. Miyelom dediğimiz kemik iliğinin yine plazma hücreli lösemisini uyguluyoruz Miyelodisplastik Sendrom dediğimiz kemik iliği yetersizliklerinin de yani örnek olarak Aplastik Anemi gibi yine kemik iliği yetersiz olan hastalıklarda kök hücre nakli yapıyoruz. Yine kalıtsal hastalıklarda yani Talasemi Majör hastalığı, Orak Hücreli Anemi bunlara da kök hücre nakli yapıyoruz.

Gün geçtikçe de kök hücre naklinin alanları hep gelişiyor. Myeloproliferative hastalıklar dediğimiz yine Myelofibrozis gibi hastalıklarda da kök hücre nakli yapıyoruz. Başlıca kök hücre naklini Akut Lösemilere yapılıyor” dedi.

TÖTM

İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Turgut Özal Tıp Merkezi (TÖTM), Türkiye’de son 4 yılda en çok kemik iliği nakli yapan merkez durumunda. Hastalar hiç bir ücret ödemeden tedavi oluyor. Erkurt “Turgut Özal Tıp Merkezi Kök Hücre Nakil Ünitesi ruhsatlı 40 yatağıyla Türkiye’nin en büyük kemik nakil ünitesidir. Geçen sene 277 tane kemik iliği nakli yaptık. Son 4 yılda da Türkiye’de en çok kemik iliği nakli yapan merkeziz.

Malatya’nın nüfusuna bakıldığında yıllık 60 tane kemik iliği nakli yapmamız lazım. Geçen sene 277 tane kemik iliği nakli yapıldığına göre bizim hastalarımızın yüzde 75’inden fazlası dışarıdan geliyor. Yani biz aslında dışarıdan gelen hastalara daha çok hizmet veriyoruz. Hastalardan özel hastanelerdeki gibi ücret alınmıyor, fark ücreti alınmıyor ve takiplerde hiçbir ücret alınmıyor. Yani kemik iliği nakli gibi çok pahalı bir tedavinin ilaçlarını da devlet ödüyor. Hiç bir ücret ödemeden bu hastalarımız burada tedavi olup gidiyor. Bu hastalarımız için aslında büyük bir nimettir” ifadelerini kullandı.