Harvard Üniversitesi’nde yürütülen kapsamlı bir araştırma, kızartma patates tüketiminin tip 2 diyabet riskini yüzde 20 oranında artırabileceğini ortaya koydu. Araştırma sonuçları, saygın tıp dergisi British Medical Journal‘da yayımlandı.

Araştırma, 1984–2021 yılları arasında yaklaşık 205 bin ABD’li sağlık çalışanının her dört yılda bir doldurduğu beslenme anketlerine dayandırıldı. Çalışmayı yöneten halk sağlığı uzmanı Dr. Seyed Mohammad Mousavi’ye göre, riskin kaynağı doğrudan patates değil, uygulanan pişirme yöntemi.

Kızartma yöntemi diyabet riskini artırıyor
Kızartma işlemi sırasında hem besin değerlerinin kaybolduğu, hem de nişasta oranının yükseldiği belirtiliyor. Ayrıca, yüksek sıcaklıkta kullanılan yağlar ve eklenen tuz da glisemik yükü artırarak diyabetle ilişkilendirilen riskleri tetikliyor.

Buna karşılık, haşlanmış, fırınlanmış ya da püre hâline getirilmiş patateslerin aynı sıklıkla tüketilmesi durumunda diyabet riskinin yalnızca %5 arttığı ifade ediliyor.

Alternatif gıdalar riski azaltıyor
Araştırmada, patatesin beslenme düzeninden çıkarılarak yerine tam tahıllar eklenmesinin tip 2 diyabet riskini %8, cips yerine tam tahılların tercih edilmesinin ise %19 oranında düşürdüğü kaydedildi. Ancak dikkat çeken bir uyarı da yapıldı: Beyaz pirinçle değiştirmek bu riski azaltmıyor, aksine daha da yükseltebiliyor.

“Patates düşman değil”
Queen Mary Üniversitesi’nden halk sağlığı beslenme uzmanı Dr. Kawther Hashem, araştırmayı şöyle değerlendirdi:

“Patates sağlıklı bir beslenmenin parçası olabilir. Haşlanmış, fırınlanmış ya da püre hâlinde tüketildiğinde lif, C vitamini ve potasyum açısından zengindir. Ancak derin yağda kızartılıp büyük porsiyonlarla ve tuzla tüketildiğinde, yağ ve kalori miktarı artar, bu da kilo alımına ve diyabet riskine yol açabilir.”

Dr. Hashem ayrıca, tatlı patates (kabuğuyla), bulgur, kepekli makarna ve esmer pirinç gibi lif açısından zengin karbonhidrat kaynaklarının daha sağlıklı tercihler olduğunu vurguladı.

Nedensellik değil, ilişki
Araştırmanın gözlemsel nitelikte olduğu, bu nedenle doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi ortaya koymadığı belirtilse de bulgular, kızartma yönteminin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çeken mevcut bilimsel görüşleri destekliyor.

Birleşik Krallık’ta diyabet hastalarının yaklaşık %90’ı tip 2 diyabetle mücadele ediyor. Uzmanlara göre bu tablo, büyük ölçüde yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarıyla ilişkili.