Renk Körlüğü Testi Nasıl Yapılır? 2022

Renk körlüğü en geniş ifadesiyle belirli renklerin algılanamadığı bir görme bozukluğudur. Bu görme bozukluğunun tespitinde farklı testler kullanılır. Peki hangi test daha güvenilir, renk körlüğü testi 2022 yılında güncel olarak nasıl yapılır, internetten yapılabilir mi ve internetteki testler güvenilir mi? Bütün bu soruların yanıtlarını ve renk körlüğü rahatsızlığıyla ilgili en çok merak edilen detayları haberimizde bulabilirsiniz.

Renk Körlüğü Nedir? Neden Olur?

Renk körlüğü bazı renklerin veya bazı renkler arasındaki farkların ayırt edilemediği bir görme bozukluğudur. En yaygın kalıtsal şekilleri kırmızı ve yeşil ile yeşil ve mavi renklerini birbirinden ayırt edememektir. Ancak çok sayıda rengi birbirinden ayırt edemeyen renk körleri de vardır.

Rahatsızlığın oluşma sebebi görme merkezinde özel bir pigment molekülünün bulunmaması ya da gerekli olandan daha az bulunmasıdır. Genel olarak X kromozomuna bağlı çekingen bir genden kaynaklandığı için renk körlüğünün anneden ya da babadan çocuklara geçişi farklılık gösterir.

Örnek vermek gerekirse renk körü olmayan erkeklerin kız çocukları renk körü olmaz ancak renk körlüğünü taşıyıcı konumdadır ve taşıyıcı kadınların erkek çocuklarının yarısı renk körü rahatsızlığını taşır. Annenin renk körü olması durumunda ise erkek çocukların tamamı renk körü olarak doğar.

Genetik dışında şu faktörler kişilerde renk körlüğüne neden olabilir:

• Sinirleri zedeleyen sistematik hastalıklar
• Ağır metal zehirlenmeleri
• Kafa yaralanmaları
• Makular dejenerasyon
• Optik nevrit
• Bazı ilaçlar

Renk Körlüğü Belirtileri

Renk körü olan kişilerde en çok şu iki belirti gözlemlenir:

• Kırmızı ve yeşili ayırt edememek: Bu kategorideki hastalar yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı renklerini aynı algılar
• Tüm renkleri siyah beyaz görmek: Görme bozukluğunun artık ileri düzeyde olduğunun belirtisidir.

Bu iki belirti dışında herhangi bir rengi seçmekle ilgili problem yaşamak başlı başına bir renk körlüğü belirtisi olarak kabul edilir.

Renk Körlüğü Tehlikeli mi? Kimler Renk Körlüğü Testi Yaptırmalı?

Renklerle çalışmayan insanlar için renk körlüğü günlük yaşamda önemli bir sorun teşkil etmez. Yani renk körlüğünden şüphelenen herkesin test yaptırması gerekmez. Ancak karalar ve denizler kırmızının ve yeşilin tonlarıyla simgelendiği için önemli uyarılar bu renklerle yapılır ve dolayısıyla bu renklerin algılanmaması insanların hayatları için bazen ciddi tehlikeler meydana getirebilir.

Tüm renkleri siyah beyaz görecek kadar ileri seviyede renk körlüğü yaşayan kişilerin ise hayat kaliteleri önemli ölçüde azalır ve bu kişiler sadece belirli işlerde çalışabilir.

Öte yandan renklerin algılanmasının önem arz ettiği meslekleri icra eden ve ailesindeki herhangi bir bireyin geçmişinde renk körlüğü rahatsızlığı bulunan kişilerin mutlaka test yaptırması ve gerekli önlemleri (lens kullanmak gibi) alması gerekir.

Renk Körlüğü Testi Nasıl Yapılır?

Bu rahatsızlığın tipi ve derecesi farklı testlerle teşhis edilir. En yaygın kullanılan renk körlüğü testi, Ishirara’dır. Ehliyet alan ve polislik, askeriye sınavları gibi sınavlara dahil olan kişilere zaten bu test uygulanır. Dolayısıyla çoğu insan aslında farkında bile olmadan renk körlüğü testi yaptırmıştır.

Ishirara testi şöyle gerçekleştirilir:

• Test yalnızca yeterli ışığın olduğu ortamlarda uygulanabilir.
• Hasta gündelik hayatında gözlük ya da lens kullanıyorsa test esnasında gözlüğünü ya da lensini kullanmalıdır.
• Hastaya üzerlerinde rakamların ve şekillerin yer aldığı 38 levha, 35-40 cm uzaklıktan gösterilir ve ne gördüğü sorulur. Bu levhalar iç içe geçmiş birden fazla renkten ve gizlenmiş işaretlerden, harflerden ve rakamlardan oluşur. Böylece hastanın farklı renk tonlarını ayırt edip edemediği anlaşılır.
• Hastanın renkleri seçip seçmediği doktor tarafından tespit edilir ve renk körlüğü varsa teşhis edilir.

Renk Körlüğü Testi İnternetten Yapılabilir mi?

Ishirara testi görsel bir test olduğu için renk körlüğünden şüphe eden kişiler bu testi online ortamda yapıp yapamayacağını merak eder. Renk körlüğü testi internet üzerinden yapılabilir ve renk körlüğünden şüphe eden hastaların ilk etapta test için personel sağlık kuruluşuna gitmesi gerekmez.

Ancak internetteki renk körlüğü testlerinin kesinlikle doğru bir sonuç üreteceği söylenemez ve renk körlüğü teşhisi hastanın kendisi tarafından konulamaz. Dolayısıyla hasta bu testi internet üzerinden uyguluyorsa ve renkleri seçmekte problem yaşadığını düşünüyorsa rahatsızlığın tipinin ve derecesinin teşhisi için mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına müracaat etmelidir.

Detaylı Renk Körlüğü Testi Nedir, Nasıl Uygulanır?

Bir göz hastalıkları uzmanı, hastanın renk körü olduğunu teşhis ettikten sonra detaylı renk körlüğü testi gerçekleştirerek rahatsızlığın derecesini anlamak ister. Farnsworth-Munsell 100 Ton isimli test, en sık kullanılan detaylı renk körlüğü testidir.

Bu test şöyle uygulanır:

• Test yalnızca yeterli ışığın olduğu ortamlarda uygulanabilir.
• Hastaya içinde farklı renklerde disklerin yer aldığı bir tepsi verilir.
• Hasta, tepsi içindeki diskleri bir renk değişim dizgesi oluşturacak şekilde düzenler.
• Her bir diskin altında bulunan rakamlar, testi uygulayan doktoru yönlendirir ve bu rakamlar sayesinde hastalığın türü ve şiddeti tespit edilir.

Renk körlüğünün derecesini tespit eden bir diğer test ise Cambridge isimli online testtir. Mantık olarak Ishihara testiyle benzeyen bu teste katılan hastalara bilgisayar ortamında çok sayıda “C” harfinin yer aldığı fotoğraflar gösteriler ve hastalardan farklı bir renge boyanmış “C” harfini tespit etmesi beklenir. Rastgele açılan ekranlarda istenen şekil tespit edildiğinde hasta önündeki dört tuştan bir tanesine basmalıdır.

Renk Körlüğü Çeşitleri

Renk körlüğü her hastada farklı tiplerde ve derecelerde gerçekleşebilir. Ancak en temelde insanlar üç rengi algıladıkları 3 tip retina hücresine sahiptir ve bu hastalık, söz konusu hücrelerin algıladığı şu üç rengin birinde görme bozukluğu olarak gerçekleşir:

• Kırmızı görme bozukluğu (protanopia)
• Yeşil görme bozukluğu (deuteranomali)
• Mavi görme bozukluğu (tritanopia)

Renk körlüğünün derecesi ise şu iki kategoride değerlendirilir:

• Kısmi renk körlüğü: Hasta bazı renkleri algılayamaz ya da birbirinden ayırt edemez.
• Tam (total) renk körlüğü: Hasta renkleri hiçbir şekilde algılayamaz ve ayırt edemez. Kırmızı ve yeşilin tonlarını koyu (siyah), sarının ve mavinin tonlarını ise açık renk (beyaz) olarak görür. Bu kategorideki hastalar sadece koyuluğu ve parlaklığı algılayabilir.

Renk Körlüğü Tedavisi

Renk körlüğü rahatsızlığı ilaçla ya da ameliyatla tedavi edilemez. Ancak özel üretim kontakt lensler sayesinde hastanın yaşam kalitesi artırılabilir.

Chromagen isimli bu özel lensler göze gelen ışığın dalga boyutunu değiştirir ve özel renk filtrelerini kullanarak hastanın renkleri daha net algılamasını sağlar. Özel geliştirilmiş lenslerin renk körlüğünün tedavisinde %97 oranında başarılı olduğu söylenir.