Psikolojik tanısı olduğu halde memur olmak isteyenler ya da halihazırda memur olduğu halde psikolojik sorunları nedeniyle çekinceleri olanlar için yol gösterici bir hazırladık. Yazımızın ilk bölümünde psikolojik rahatsızlıklar ve memuriyet ilişkisi üzerine memur adaylarının akıllarına gelen sorulara yanıtlar aradık. İkinci bölümde ise halihazırda memur olup psikolojik-psikiyatrik tedavi görmekten çekinen memurlar için akıllara gelen bütün soruları yanıtladık.

Psikiyatriste Gitmek Memur Olmaya Engel Olur mu?

Psikiyatrist tedavisine ihtiyacı olan birçok memur adayı, psikiyatriste gitmenin memur olmaya engel olabileceğini düşünerek tedavisini geciktiriyor.

Oysa psikiyatriste gitmek, memurluğa doğrudan engel olmaz. Hiçbir kanun ve madde, psikiyatr tedavisinin memurluğa engel olduğunu bildirmez.

Psikiyatriste gitmek memur olmaya engel olur mu sorusuna iki açıdan yanıt verilebilir:

Engelli statüsündeki personel alımları açısından: Hayır, 657 sayılı Kanunun 48. maddesine göre psikolojik rahatsızlıklar, engelli statüsündeki kadrolara atanmaya engel değildir.

Normal statüdeki personel alımları açısından: Hayır, psikiyatriste gitmek normal statüdeki kadrolara atanmak için engel teşkil etmez.

Ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde yer alan “53’üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydı ile görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı bulunmamak” ibaresi nedeniyle… Psikolojik sorunlar, memur olarak atanmak isteyen şahsın görevini yerine getirmesine engel oluyorsa memur olmasına da engel olacaktır.

Bu ibareden yola çıkarak her türlü psikolojik problemin değil, yalnızca görevi yerine getirmeye engel olan psikolojik problemlerin memur olmaya engel olacağı sonucuna varılır.

Sözleşmeli Sağlık Çalışanı İstihdamı ve Psikolojik Rahatsızlıklar

1Sözleşmeli hemşire, paramedik ve sağlık çalışanı olarak görev yapmak isteyenler için şu anda yürürlükte olan mevzuattaki “Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar” geçerlidir.

Bu esasların 12. maddesinde 657 sayılı Kanun’un 48. maddesine atıf yapılır. Yani adaylarda ilgili kurumun saptayacağı özel koşulların yanı sıra “görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığının bulunmama” şartı aranır.

3+1 sözleşmeli sağlık personeli için de aynı esaslar geçerlidir. İlgili KHK’nin (663) 45/A maddesine göre 3+1 personeli, “Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar” başlığındaki hükümlere tabidir.

Konuyla ilgili Sağlık Bakanlığı’nın sözleşmeli personel alımıyla ilgili duyuruları da incelenmelidir. Bakanlık, yaptığı son duyurularda atanmaya hak kazanan adaylardan sağlık raporu istememektedir.

Sağlık Bakanlığı tarafından sözleşmeli personel alımında “görevini devamlı yapmaya engel olabilecek akıl hastalığının bulunmadığına dair yazılı ve imzalı beyan” talep edilmektedir.

Personel Alım İlanlarındaki Özel Şartlara Dikkat Edilmeli

Bu yazımızda, birçok kurumun uyguladığı genel mevzuat hükümlerinden ve uygulamalardan bahsediyoruz. Ancak, memur adayı; çalışmak istediği kurumun özel şartlarını mutlaka incelemelidir.

Örnek vermek gerekirse 14 Eylül 2021 tarihinde yayınlanan Resmi Gazete’de, “infaz koruma memuru olmaya engel hastalıklar” yayınlanmıştır. Listede yer alan ruhsal hastalıklardan iki tanesi de anksiyete ve obsesif kompulsif hastalıklarıdır.

Düzenlenen yönetmeliğe göre infaz koruma memuru olmak isteyen kişilerden tam teşekküllü sağlık raporu istenmiştir. Kişilerin bu raporu, sadece devlet hastanelerinden alabilecekleri belirtilmiştir.

Görevdeki Memur Psikiyatriste Giderse Mesleğinden Olur mu?

Görevdeki memurun psikiyatriste gitmesi, tanı ve tedavi görmesi, tek başına herhangi bir sorun teşkil etmez.

Ancak…

Görevdeki memurda, “görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı” ortaya çıkarsa ya da “görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı” bulunduğu sonradan anlaşılırsa; bu durum memuriyetini sonlandırabilir.

Çünkü 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 98. maddesinde “memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşınmadığının sonradan anlaşılması veya memurluk sırasında bu şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi”, memuriyeti sona erdiren sebepler arasında sayılır.

Fakat yazımızın devamını okuduğunuzda, bu sebep nedeniyle memuriyeti sonlandırılan tek bir kişinin bile olmadığını anlayacaksınız.

Psikoloğa Gitmek Sicile İşler mi?

657’ye tabi olmak, birçok soru işaretine neden olabiliyor.

Halihazırda memuriyetine devam eden kişilerin en çok merak ettiği sorulardan bir tanesi de “Psikoloğa gitmek sicile işler mi?” sorusu…

Şu bir gerçek ki psikoloğa gitmenin sicile işleyeceği korkusu, birçok devlet memurunun gereksiz yere tedavisini geciktirmesine sebep oluyor.

Psikolog ya da psikiyatr tedavisi, kulak burun boğaz tedavisi kadar normaldir ve sicile işlemez. Psikoloji ve psikatr ilaçları ya da raporları, antidepresan ve panik atak da sicilde yer almaz.

Engelli Raporu Sunabilen Memurların Memuriyeti Sonlanır mı?

Eğer kişi, psikolojik hastalığı nedeniyle yüzde 40 ve üzeri engelli olduğunu kanıtlayabiliyorsa yüzde 3’lük kontenjana dahil edilerek engelli statüsü kapsamına alınır.

Ancak şu şartlara dikkat edilmelidir:

Şayet kişideki anksiyete bozukluğu tedavi ile düzelen tipte ise engel oranı verilmez.
Tedavi ile kısmen düzelen nitelikte ise yüzde 20 engel oranı verilir.
Tedavi ile düzelemeyecek nitelikte ise %40 engel oranı verilir.

Peki görevini yapmaya engel olan bir psikolojik rahatsızlığı olup da memuriyetten bu sebeple atılan bir memur var mı, bu şekilde bir uygulama söz konusu mu?

Hayır…

Bu uç bir örnek ve iki sebepten ötürü bu şekilde bir uygulama söz konusu değil:

Çoğu psikolojik rahatsızlık görevi yapmaya engel değil.
Kişinin psikolojik rahatsızlığı görevini yapmaya engel olsa bile bu durumdaki kişilerin engelli kadrosuna geçmesi mümkün…

Dolayısıyla psikolojik hastalığı görevini yapmasına engel olup da bu sebeple memuriyeti sona erdirilen birisi yok…

Devlet Memuru Uzun Süreli Tedaviye İhtiyaç Duyarsa Ne Olur?

Devlet memurlarının tedaviye ihtiyaç duymaları halinde neler olacağını anlamak için, “Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İzinlerine İlişkin Usul ve Esaslar” isimli yönetmeliği incelemek gerekiyor.

Bu yönetmeliğe göre:

Raporlu hastalık izinlerinde, uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıklarda; kişiye toplamda 36 ay izin veriliyor.
Diğer hastalık hallerinde kişiye, 24 ay izin veriliyor.
Bu süre zarfında iyileşme sağlanmazsa emeklilik hükümleri uygulanıyor.

İdare Bu Durumda Ne Yapabilir?

Devlet sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 76. maddesine göre idare, memurları “görev ve unvan eşitliği gözetmeksizin aynı sınıfta veya farklı sınıftaki bir kadroya atama” atama yetkisine sahiptir.

Yani idare, psikolojik rahatsızlıkları bulunan ve bu nedenle görevini yerine getiremeyen memuru, isterse eşit dereceli başka bir kadroya atayabilir.

İdare tarafından böyle bir karar alınması durumunda memur için yargı yolu açılabilir.

Sonuç: Psikolojik-Psikiyatrik Rahatsızlıklarla Yüzleşmekten Çekinmemek Gerekir

Bugün yazımızda memurların ve memur adaylarının en olağan kaygılarından bir tanesi olan “psikolojik sorunlar ve memuriyet ilişkisi” konusuna değindik.

Sonuç kısmında bir değerlendirme yapmak gerekirse…

Memurların ve memur adaylarının “işlerine engel olabileceği” gerekçesiyle tedavilerini geciktirmeleri ve aksatmaları son derece yanlış olur.

Dikkatle incelendiğinde kolayca anlaşılıyor ki bütün mevzuat, psikolojik-psikiyatrik rahatsızlıkları olan memurların lehine düzenlenmiş. Memurları tedavilerinden alıkoyacak hiçbir düzenleme söz konusu değil.

Sonuç olarak memurların tedavilerini gönül rahatlığıyla sürdürmelerinin önünde yazılı olarak ya da uygulama olarak, hiçbir bir engel yok.

Söz konusu mevzuatta bir değişiklik olursa en güncel bilgileri ve uygulamaları, Sağlık Ağı olarak sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.