Anayasa Mahkemesi, OHAL döneminde çıkarılan 7089 sayılı Kanun’un, ihraç edilen kamu görevlilerinin tazminat talebinde bulunmasını engelleyen hükmünü iptal etti. Bu karar, hak arama özgürlüğünün korunması adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Anayasa’ya Aykırılık Gerekçesi

Ankara 22. İdare Mahkemesi’nin başvurusu üzerine incelenen kanunun 2. maddesindeki ilgili hükmün, Anayasa’nın 40. maddesine aykırı olduğu tespit edildi. Karar doğrultusunda, ihraç edilen ve daha sonra göreve iade edilen kamu görevlilerinin, görevden uzaklaştırıldıkları döneme ilişkin maddi ve manevi tazminat talep edebilmelerinin önü açıldı.

Hükmün İptal Gerekçesi

İptal edilen kanun hükmü, OHAL döneminde ihraç edilen kamu görevlilerinin, göreve dönseler dahi tazminat talep etmelerini engelliyordu. Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemenin bireylerin hak arama özgürlüğünü kısıtladığını belirterek hukuka aykırı olduğuna hükmetti.

Anayasa Mahkemesi kararında şu değerlendirmelere yer verildi:

“Komisyon kararıyla kamu görevine iade edilen kişilerin, tedbirin sebep unsurunun gerçekleşmediği, başka bir deyişle herhangi bir örgüt ya da yapıya aidiyet, iltisak veya irtibatlarının belirlenemediği ve hukuka aykırı olarak kamu görevinden çıkarıldıkları idare tarafından tespit edilmiştir.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, § 457)

“OHAL kapsamında hukuka aykırı bir şekilde tedbir uygulanan kişilerin, uğradıkları maddi ve manevi zararların giderilmesi için idari ve yargısal yolların açık olması gerekmektedir.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, § 458)

“Kamu görevine iade edilenlerin, hukuka aykırı işlem nedeniyle uğradıkları zararları tazmin yolunun kapatılması, devletin etkili bir giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, §§ 459-460)

Devletin Hukuka Aykırı İşlemlerinden Doğan Zararlar Karşılanmalı

Anayasa Mahkemesi, kamu görevine iade edilen kişilere tazminat hakkı tanınmamasının, devletin hukuka aykırı işlemlerine karşı etkili bir giderim mekanizması sağlaması yükümlülüğüyle çeliştiğini vurguladı. Kararda şu ifadeler kullanıldı:

“Kural kapsamında göreve iade edilenlerin kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacaklarının öngörülmesi, devletin kişinin hak ve özgürlüklerinin ihlaline karşı etkili giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır.”

Bu gerekçeyle söz konusu hüküm, Anayasa’nın 40. maddesine aykırı bulunarak iptal edildi.

Tazminat Başvuruları Açılabilecek

Bu kararın ardından, OHAL sürecinde ihraç edilip daha sonra göreve iade edilen kamu görevlileri, uğradıkları zararlar için idare mahkemeleri nezdinde tazminat davası açabilecek. Böylece, OHAL döneminde hukuka aykırı olarak mesleklerinden uzaklaştırılan kamu görevlileri için yeni bir hukuki süreç başlamış oldu.Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, OHAL sürecinde mağduriyet yaşayan kamu görevlileri açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. (Gazete Memur)