Devlet memurlarına sağlanan aile yardımı ödeneği, çocuklar ve eşler için ayrı ayrı verilen desteklerle birlikte aile yapısını güçlendirmeyi hedefleyen sosyal haklardan biri olmayı sürdürüyor. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan hükümler doğrultusunda aile yardımı kapsamı, ödeme şekli ve özel durumlara ilişkin detaylar net bir şekilde belirlenmiş durumda.

Aile Yardımı Ödeneği: Kimler Yararlanabilir?

Kanunun 202. maddesine göre, evli memurlara aile yardımı ödeneği veriliyor. Bu yardım;

Memurun çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan maaş almayan eşi için 1.500 gösterge rakamı,
Her bir çocuk için ise 250 gösterge rakamı üzerinden aylık katsayı ile hesaplanarak ödeniyor.

0-6 yaş aralığında (72’nci aya kadar) olan çocuklar için bu tutar bir kat artırımlı olarak uygulanıyor. Gösterge rakamlarının üç katına kadar artırılması konusunda ise Cumhurbaşkanına yetki verilmiş durumda.

Dul memurlar için çocuk yardımı aynı şekilde geçerli olurken, boşanma ya da ayrılık halinde mahkemenin belirlediği karar doğrultusunda yardım kime ve hangi oranda verileceği karara bağlanıyor. Üvey çocuklar da, memur tarafından geçimi sağlanıyorsa yardım kapsamına alınıyor.

Ödeme Şekli ve Vergi Muafiyeti

maddeye göre aile yardımı ödeneği, memura her ay maaşıyla birlikte ödeniyor. Her iki eş de memur ise ödenek yalnızca kocaya veriliyor. Bu yardımlar hiçbir vergiye ya da kesintiye tabi tutulmuyor ve haczedilemiyor.
maddeye göre; eş yardımı evlilik tarihini, çocuk yardımı ise doğum tarihini izleyen ay başından itibaren başlıyor.

Hangi Durumlarda Çocuk Yardımı Kesiliyor?

maddede belirtilen şartlara göre şu durumlarda çocuk yardımı yapılmaz:
Evlenmiş çocuklar,
25 yaşını dolduran çocuklar (Ancak evlenmemiş kız çocukları ile malullüğü resmi raporla belgelenmiş olanlara yardım süresiz devam eder.),
Herhangi bir gelir karşılığında çalışan veya ticaret yapan çocuklar (Tatillerde çalışan öğrenciler hariç),
Devlet tarafından okutulan veya burs alan çocuklar.

2025 İlk Yarı Yılı İçin Güncel Tutarlar

2025 yılının ilk yarısı (1 Ocak – 30 Haziran) için belirlenen katsayıya göre;

Eş yardımı: (2.273 x 1,012556) = 2.301,54 TL
Çocuk yardımı: (250 x 1,012556) = 253,14 TL

0-6 yaş grubundaki çocuklar için çocuk yardım tutarı iki katı olarak uygulanıyor.

Doğum Yardımına Dair Yeni Düzenlemeler

6637 sayılı Kanun’un 23/a maddesi ile 15 Mayıs 2015’ten itibaren yürürlükten kaldırılan doğum yardımı, 7546 sayılı Kanun ile yeniden düzenlendi. 1 Ocak 2025 itibarıyla geçerli olmak üzere Türk vatandaşlarına yönelik sağlanan yeni doğum yardımı ödemeleri şu şekilde açıklandı:

İlk çocuk için tek seferlik 5.000 TL,
İkinci çocuk için 5 yaşına (60 ay dahil) kadar aylık 1.500 TL,
Üçüncü ve sonraki çocuklar için 5 yaşına kadar aylık 5.000 TL destek verilecek.

Bu yardımlar, herhangi bir gelir kriteri olmaksızın Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’ndan ödenecek ve vergiden muaf olacak. Ayrıca, bu yardımlar haczedilemeyecek. Yardımdan haksız yararlananların geri ödeme yükümlülüğü ise gecikme faiziyle birlikte doğacak.

Başvuru Süreci Nasıl İşliyor?

Yeni çıkarılan Doğum Yardımı Yönetmeliği (Karar Sayısı: 9721) kapsamında başvurular şu esaslara göre yapılacak:

İlk çocuk için doğum tarihinden itibaren 12 ay içinde,
Diğer çocuklar için 5 yaşını tamamlayana kadar,
Kayıt işlemi tamamlanan ve hayatta olan çocuklar için yapılmalıdır.

Başvuru, öncelikli olarak annenin Türk vatandaşı olması ve sağ olması durumunda anne ya da onun adına baba tarafından gerçekleştirilir. Anne Türk vatandaşı değilse veya vefat etmişse, başvuru baba ya da çocuğun kanuni temsilcisi tarafından yapılabilir.

1 Ocak 2025 öncesinde doğan çocuklar için, daha önce hak kazanılmış ancak başvuru yapılmamışsa 1 Haziran 2025’e kadar eski yönetmelik hükümlerine göre başvuru hakkı devam etmektedir.

Kamu personeli, statüsü ne olursa olsun (hizmet alımıyla çalışanlar dahil), kendi kurumuna başvurarak bu yardımlardan faydalanabilir.

Geleceğe Yönelik Sosyal Politika Vurgusu

Türkiye Yüzyılı vizyonuna uygun olarak, çocuk yardımları yalnızca maddi destek olmaktan öte, genç neslin eğitim, meslek edinme ve aile yaşamına hazırlanması gibi alanlarda da genişletilerek sosyal yapıya katkı sunmayı amaçlamaktadır.