Fil Hastalığında Erken Teşhis Önemli
Fil hastalığı (elefentiazis) olarak bilinen lenfödem; lenfatik sistem olarak bilinen lenf nodlarının istasyon olduğu beyaz kan dolaşımında yavaşlama ve/veya tıkanmaya ikincil olarak gelişen bir durum olarak ortaya çıkıyor.
Fil Hastalığı
Hastalığın çok ilerleyen halinde uzuvdaki lenfödem sert kıvama gelince derideki kalınlaşma oluşumu nedeni ile böyle bir isim verildiğini belirten Uzman Hekim Sinan Bağçacı, lenfödemin doğuştan ya da sonradan olmak üzere bir çok nedeni olduğunu söyledi.
Bağçacı, “Konijental (doğuştan), kanserler (meme, rahim, yumuşak doku, lenfoma), radyoterapi, kanser nedeni ile radyoterapi uygulanması, travmalar, enfeksiyonlar (mantar-selülit) sebeplerdir. Tanı, çoğu zaman deneyimli ve aşina bir hekim tarafından konulabilir. Lenfödem ile ilgili öykü, risk faktörleri sorgulanmalıdır. Klinik tanıda şüphe varsa lenfosintigrafi, MRG ile tanı netleştirilmelidir” dedi.
Tedavi Yöntemleri
Fil hastaları tedavi edilmediği takdirde enfeksiyonlar ve bu duruma ikincil olarak bir çok komplikasyon gelişebilir. Bağçacı “Atar damar, toplar damar ve beyaz kanın süzüldüğü lenfatik damar dolaşımı mevcuttur. Lenf dolaşımının çeşitli nedenler ile yavaşlaması ve tıkanması soncunda lenfödem ortaya çıkar. Bu durumun doğuştan ve sonradan elde edilmiş olmak üzere birçok nedeni bulunmaktadır. Vücudunuzdaki ödemin arttığını gözlemlerseniz, muhakkak bir hekime gidip muayene olmak gerekir” ifadelerini kullandı.
Korunma Yolları
Lenfödem en belirgin olarak şişlik ve ödem yakınması ile kendini gösterir. Bağçacı “Genellikle kolda ve bacakta ödem olarak kendini gösterir. Kıyafet, takılar ve ayakkabıların dar gelmesi en yaygın yakınmadır. Başta dönem dönem artan ve azalan ödem periyotları olmak ile birlikte ileri evrelerde daha sert kıvamlı ve süregelen ödem ortaya çıkar. Parmaklar ve parmak araları dahil oluşan şişlik, ağrı-uzuvda ağırlık hissi, derinin kalınlaşması ve sertleşmesi, kıvrımların ortaya çıkması, deriden dokular arası sıvının sızması, siğilimsi çıkıntılar oluşması en önemli belirtileridir.
Dışarıdan lenfatik sisteme bası yapan kitlelerde; cerrahi işlem dolaşımın kitle çıkartılarak yeniden sağlanması ile fayda edebilir. Tedavi planlamasında hastalığın erken evre olması oldukça yüz güldürücüdür. Hastalık için en net tedavi seçeneği günümüzde komplet dekonjestif (manuel lenfatik drenaj-lenfödem sargısı) tedavidir. Oluşan ödemin azaltılması ve lenfatik dolaşımın artırılması amaçlanır. Sonrasında lenfödem giysileri ile oluşan iyilik halinin korunması hedeflenir. Hastaların hijyen kurallarına uyması, tuzlu diyetlerden sakınması, dar giysiler giymemesi, kilo kontrolü, egzersiz yapması ve bol sıvı alması oldukça önemlidir. Hastalık erken evre ve ödem yumuşak kıvamlı iken çok belirgin biçimde tedavi edilebilirken; geç evre ve derinin kalınlaştığı, ödemin sertleştiği hal olan fil hastalığı evresinde tedavi edilmesi oldukça zor tedavi edilmektedir.
Bu nedenle erken dönem tedavi oldukça iyi sonuçlar vermektedir. Risk faktörü olan meme kanseri nedeni ile opere edilen veya diğer lenfödemi tetikleyen tıbbi durumlarda hastalar; lenfödem konusunda bilgilendirilmelidir” diye konuştu.
