Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Araştırdı

Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK), 20211 ile 2020 yılları arasında, Türkiye genelinde hastalara antibiyotik reçeteleri üzerine bir çalışma yürüttü. Yapılan araştırmada, reçete edilen antibiyotik istatistiklerinin yanı sıra antibiyotik tüketimi de incelendi.

Yapılan araştırmada ortaya çıkan sonuçlara göre 2011 yılında Türkiye genelinde, bin kişi başına 42,28 antibiyotik tüketimi söz konusuydu. 2020 yılında ise bu sayı; 24,39’a geriledi. 2011 yılında, Türkiye’de yazılan reçetelerin yaklaşık yüzde 35’inde antibiyotik bulunuyordu. 2020 yılında ise bu sayı, yüzde 24’e geriledi. Dolayısıyla yaklaşık on yıllık süreçte, Türkiye’deki antibiyotik tüketiminde, yüzde 31’lik azalma tespit edildi.

Antibiyotik tüketiminin gerilemesinde, Sağlık Bakanlığının yıllardır yürütmekte olduğu, akılcı antibiyotik kullanımına yönelik medya kampanyasının da etkili olduğu düşünülüyor.

Salgın, Antibiyotik Kullanımını Az da Olsa Arttırdı

Yıllardır düşüş eğiliminde olan antibiyotik tüketimi, salgının başladığı 2020 yılında, 2019 yılına kıyasla bir miktar arttı.

Ortaya çıkan araştırma sonuçlarına göre 2019’da yüzde 23,87 olan antibiyotik tüketim oranı 2020 yılında yüzde 24,31’e yükseldi ve bu artışın, Covid-19 salgını nedeniyle yaşandığı tespit edildi.

Covid-19’un asıl tedavisi antibiyotik ilaçlar olmasa da Covid-19 hastalarında gözlemlenen enfeksiyonlar nedeniyle antibiyotik tüketiminde artış yaşandı.

Ege’de Antibiyotik Kullanımı Kayda Değer Oranda Azaldı

Araştırmanın bölgesel sonuçları incelendiğinde, antibiyotik tüketiminin en çok Ege’de azaldığı gözlemlendi.

2011 yılında bin kişi başına 46,59 oranında antibiyotik kullanan Ege, 2020 yılında bin kişi başına sadece 24,63 oranında antibiyotik kullandı. Bu istatistiklere göre Ege Bölgesi’ndeki antibiyotik kullanımı; 2011’e kıyasla 2020 yılında yüzde 47,1 oranında azaldı

Ege’den sonra antibiyotik kullanımını azaltma konusunda en başarılı bölgeler sırasıyla Marmara, Karadeniz ve Akdeniz oldu. Aynı tarihler arasında Marmara’daki antibiyotik kullanımı yüzde 43,55 oranında azalırken Karadeniz’de, yüzde 40,58 oranında azaldı. Akdeniz’de ise 2020 yılındaki antibiyotik tüketimi, 2011’e kıyasla yüzde 39,19 oranında düştü.

Listenin son sıralarında ise Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve İç Anadolu yer aldı. Yaklaşık on yıllık süreçte Güneydoğu Anadolu antibiyotik kullanım oranını yüzde 39,19 oranında azaltırken Doğu Anadolu, yüzde 35,11 oranında azaltmayı başardı. Bu konudaki en başarısız bölge olan İç Anadolu bölgesi ise 2011 yılına kıyasla 2022 yılında antibiyotik kullanımını yüzde 25,34 oranında azalttı.

Türkiye’nin En Çok Antibiyotik Tüketilen Şehri: Şanlıurfa

On yıllık periyotta antibiyotik tüketimini yüzde 25,34 oranın azaltmayı başaran İç Anadolu, hala Türkiye’nin en çok antibiyotik tüketen bölgesi…

Bin kişi başına 34,23 birim antibiyotiğin tüketildiği bölgeyi, şehir bazında ise Türkiye’nin en çok antibiyotik reçetelenen ili Şanlıurfa takip ediyor. TİTCK tarafından yapılan araştırma, Şanlıurfa’yı sırasıyla Adana, Hatay, Mardin ve Diyarbakır şehirlerinin takip ettiği sonucunu ortaya çıkartıyor.

Antibiyotik tüketiminin en az olduğu şehirler ise sırayla Artvin, Ardahan, Edirne, Zonguldak ve Rize olarak tespit edildi.

Antibiyotik Kullanımı Çocuklarda Azalırken Yetişkinlerde Artıyor

Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından ortaya konulan bir diğer araştırma sonucu ise çocuklarda antibiyotik tüketiminin azaldığını ve yetişkinlerde arttığını gösteriyor.

Buna göre; 2 yaş altı bebeklere yazılan ve antibiyotik içeren reçetelerin oranı, 2013’e kıyasla 2020 yılında yaklaşık yüzde 7 oranında düşerken 2 ile 11 yaş arasındaki çocuklara yazılan ve antibiyotik içeren reçetelerin oranı, aynı tarih aralığında yüzde 24,4’ten yüzde 18’e düştü. 12 ile 18 yaş grubu arasında olan çocuklar için aynı oran 2013 yılında yüzde 10,8’ken 2020 yılında yüzde 6,9 oldu.

Yetişkin gruptaki antibiyotik içeren reçetelerde ise belirgin bir artış yaşandı. 2013 ve 2020 yıllarındaki istatistikler dikkate alındığında, 19-44 yaş aralığında antibiyotik içeren reçetelerin oranının yüzde 27,4’ten yüzde 30,1’e yükseldiği; 45-64 yaş aralığında yüzde 20,3’ten yüzde 26,3’e çıktığı görüldü. Aynı tarihler arasında, antibiyotik içeren reçetelerin oranında, 65 yaş ve üstü için yüzde 5,3’lük yükselme oldu.

Antibiyotik Direnci: Sessiz Salgın

Yoğun ve gereksiz antibiyotik tüketen kişilerde gözlemlenen antibiyotik direnci, Dünya Sağlık Örgütü tarafından “sessiz salgın” olarak isimlendiriliyor. Doktor tavsiyesiyle ve doğru şekilde kullanıldığı takdirde enfeksiyonları mucizevi şekilde tedavi edebilen antibiyotik ilaçlar, yanlış kullanıldıkları takdirde hem insan sağlığını hem de hayvanları ve tarımı olumsuz etkileyebilecek kadar tehlikeli olabiliyor.

Antibiyotik direnci konusuna dikkat çeken uzmanlar, bu sorunun engellenememesi ve insanlarda hızla antibiyotik direnci oluşması halinde, enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde artık antibiyotiklerin tamamen etkisiz hale gelebileceğini vurguluyor. Uzmanlara göre antibiyotiklere dirençli insan sayısı bu hızla artarsa yakın gelecekte, artık basit yara enfeksiyonları bile ölümle sonuçlanabilir.

DSÖ, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) gibi uluslararası kuruluşların dünyada antibiyotik direncine karşı yürüttükleri kampanyaların yanı sıra, haberimizde yer alan araştırmaya imza atan Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu da ülkemizde antibiyotik direncine karşı çeşitli kampanyalar yürütmeyi sürdürüyor.