İşverenleri de çalışanları da ilgilendiren ihbar tazminatından her iki tarafın da haberdar olması gerekir. Çünkü kanunda geçen bildirim sürelerine riayet etmeyen taraf, ihbar tazminatı ödemeye mahkum edilebilir.

İhbar Tazminatı Nedir?

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce sözleşmeyi feshetmek isteyen tarafın karşı tarafa yazılı bildirimde bulunması gerekir. Bu bildirim kanunda belirtilen süreler içinde gerçekleştirilmeden fesih gerçekleştirilirse bildirimde bulunmayan taraf, tazminat ödemek zorundadır. Bu tazminatın adı, ihbar tazminatıdır.

İhbar tazminatına konu olan fesih bildirim şartı, İş Kanunu’nun 17. maddesinde detaylı bir şekilde açıklanır. Bu maddeye göre fesihten önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. Bu kanuna uygun hareket etmeyen kişiler, ihbar tazminatını ödemekle yükümlüdür. Gerekli bildirimi yapmadığı halde tazminatı ödemeyen kişilere dava açılabilir ve bu kişiler mahkeme önünde ihbar tazminatını ödemekle yükümlü tutulabilir.

İhbar Tazminatı Ne Zaman Hak Edilir?

İhbar tazminatı ödemek zorunda kalmak istemeyen tarafın kanunda belirtilen ihbar (önel) süreleri içinde bildirimde bulunması gerekir. Herhangi bir tarafın ihbar tazminatını hak etmesi için şu durumların gerçekleşmesi gerekir:

İhbar sürelerine uyulmamış ve bildirim yazılı olarak açık ve anlaşılır şekilde gerçekleştirilmemiş olmalıdır.
İş sözleşmesi, belirsiz süreli bir sözleşme olmalıdır. Sonlanma tarihi belirli olan sözleşmeler için bildirimde bulunmak gerekmez ve ihbar tazminatı söz konusu olmaz.
Sözleşmenin feshi haksız bir nedene dayanmalıdır. Eğer fesih nedeni İş Kanunu’nun 24. maddesinde sıralanan haklı nedenlere dayanıyorsa tazminat söz konusu olmaz.

Haklı Fesih Nedenleri Nelerdir?

Belirsiz süreli bir iş sözleşmeli, İş Kanunu’nun 24. maddesinde sıralanan nedenlerden dolayı bildirim yapılmadan feshedilirse ihbar tazminatı söz konusu olmaz.

Bu nedenler hem işverenler hem de işçiler için şunlardır:

Sağlık sebepleri
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller
Zorlayıcı sebepler

Kanunda her bir fesih nedeni detaylı olarak anlatılır. Bu nedenlere dayanarak sözleşmeyi feshetmeyi düşünen kişilerin iş hukuku konusunda uzman bir avukattan profesyonel yardım alarak yaşadıkları durumun bu kapsam içinde olup olmadığını değerlendirmesi gerekir. Eğer fesih, yukarıda sıralanan nedenlerden dolayı gerçekleştirilmek isteniyorsa ihbar tazminatı söz konusu olmayabilir.

Zorunlu İhbar Süreleri ve Şartları

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih kararı alan tarafın şu süreler dahilinde karşı tarafa bildirimde bulunması gerekir:

İşçinin hizmet süresi 6 aydan azsa bildirimin en az 2 hafta (14 gün) önce yapılması gerekir.
İşçinin hizmet süresi 6 ay ile 1,5 yıl arasındaysa bildirimin en az 4 hafta (28 gün) önce yapılması gerekir.
İşçinin hizmet süresi 1,5 yıl ile 3 yıl arasındaysa bildirimin en az 6 hafta (42 gün) önce yapılması gerekir.
İşçinin hizmet süresi 3 yıldan fazlaysa bildirimin en az 8 hafta (56 gün) önce yapılması gerekir.

İhbar tazminatıyla karşılaşmak istemeyen kişilerin ayrıca şu hususlara dikkat etmesi gerekir:

Bildirim yazılı olarak yapılmalıdır. Yazılı olmayan bildirimleri kanıtlamak mümkün olmadığı için bu tür bildirimler usule uygun olmaz.
Bildirim çalışma saatleri içinde yapılmalıdır. Çalışma saatleri içinde yapılmayan bildirimler ertesi gün yapılmış gibi kabul edilir.
Kanunda belirlenen süreler hafta olarak yer alır. Dolayısıyla bu süreler birer takvim olarak değerlendirilir ve hafta sonları ile resmi tatiller bu süreye dahildir. Yani ihbar süresi çalışma günleri olarak değil takvim günleri olarak hesaplanmalıdır.

Bildirim Sonrası İşçinin İş Arama Hakkı

İş Kanunu’na göre fesih bildirimi yapıldıktan sonra işçinin iş arama hakkı doğar. Bu nedenle işçiye çalışma vakitleri içinde günlük 2 saat izin verilmelidir. Bu izin için herhangi bir ücret kesintisi yapılmamalıdır. Eğer işçi talep ediyorsa 2 saatlik izinlerini birleştirip toplu olarak da kullanabilir.

İşçiye bu izni vermeyen işverenler, işçinin izin hakkı süresince çalıştığı vakitlerin ücretini %100 zamlı olarak ödemekle yükümlüdür.

İhbar Tazminatı Hesaplama 2022

İhbar sürelerine uyulmadığı takdirde işçi için geçerli olan giydirilmiş brüt ücret ve ihbar süresi esas alınarak tazminat hesaplaması yapılır. İş karşılığı olan ücret ile iş karşılığı olmayan fakat devamlılık taşıyan ödemelerin toplamına, giydirilmiş brüt ücret denir.

Buna göre ihbar tazminatı şöyle hesaplanır:

İşçinin hizmet süresine karşılık gelen ihbar süresi tespit edilir.
Her hafta 7 gün olarak dikkate alınır ve işçinin ihbar süresi gün bazında toplanarak hesaplanır.
İşçinin güncel olarak aldığı giydirilmiş brüt ücret, gün bazında hesaplanır.
Gün bazında hesaplanan ihbar süresi ile gün bazında hesaplanan giydirilmiş brüt ücret çarpılır.
Ortaya çıkan brüt miktardan gelir vergisi (yıllık kümülatif gelir vergisi ve tevkifat oranı üzerinden gelir vergisi olmak üzere 2 kez) ve damga vergisi kesilerek net ihbar tazminatı bulunur.

İhbar Tazminatı Örnek Hesaplama

Örneğin 5 yıl hizmet süresi olan ve aylık brüt maaşı 6.500 TL olan bir işçinin ihbar tazminatı almayı hak ettiğini varsayalım:

Örnekteki işçinin günlük brüt maaşı (6.500 bölü 28) 232 TL’ye denk gelir.
Örnekteki işçi 3 yıl ve üzeri hizmet süresine sahip olduğu için 8 haftalık brüt ücreti kadar tazminat almaya hak kazanır.
Bu hesaplama göre işçi, 6496 TL (28×232) ihbar tazminatı almaya hak kazanır.

İhbar Tazminatı Nasıl Alınır?

İhbar tazminatı, iş hukukunda uzman arabulucular ile karşı taraftan talep edilir. Bu tazminatı almak için doğrudan dava açılamaz. Eğer arabuluculuk yoluyla sorun çözülemiyorsa işin yapıldığı bölgedeki iş mahkemelerinde dava açılmalıdır.

Bölgede iş mahkemesi yoksa davaya asliye hukuk mahkemeleri bakmakla yükümlüdür. Böyle bir durumda dava, asliye hukuk mahkemelerinde açılabilir.

İhbar Tazminatı Süresi

İhbar tazminatı süresi tazminat hakkının doğduğu andan itibaren 5 yıldır. 5 yıl sonra tazminat zamanaşımına uğrar ve talep edilemez. Ancak en iyi seçenek ihbar tazminatına hak kazandığını düşünen kişinin zaman kaybetmeden harekete geçmesi ve bir arabulucu yoluyla tazminatını karşı taraftan talep etmesidir.

İhbar tazminatı hakkı doğduktan sonra hızla harekete geçen kişi arabulucu yoluyla tazminatını karşı taraftan alamazsa hemen dava açma ve kısa süre içinde tazminat hakkını mahkeme önünde talep etme şansı kazanır. Zamanaşımı süresi yaklaşan tazminat taleplerinin dayandığı gerekçileri mahkeme önünde kanıtlamak daha zor olabilir.

Son dakika personel sağlık ve gündeme dair tüm gelişmelere Sağlık Ağı ile kolayca ulaşın.