Göz sulanması (epifora), gözlerden istemsiz olarak yaş gelmesi durumudur ve birçok kişinin yaşam kalitesini etkileyen yaygın bir göz şikâyetidir. Bazen geçici bir durumken, bazen de altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir. Gözlerin sulanması; kaşıntı, yanma, batma hissi ya da bulanık görme gibi başka belirtilerle birlikte de ortaya çıkabilir. Bu makalede, göz sulanmasının olası nedenleri, tanı yöntemleri ve etkili tedavi seçenekleri detaylı şekilde ele alınacaktır.

Göz Sulanmasının Fizyolojisi

Göz, sağlıklı bir görüş için sürekli olarak gözyaşı üretir. Gözyaşı üç temel işlevi yerine getirir:

Gözü nemli tutmak
Yabancı partikülleri temizlemek
Enfeksiyonlara karşı koruma sağlamak

Gözyaşı, gözyaşı bezlerinde (lakrimal bez) üretilir ve göz yüzeyine yayıldıktan sonra gözyaşı kanalları aracılığıyla burun boşluğuna akar. Bu sistemde bir bozukluk olduğunda ya da gözyaşı üretimi arttığında gözde aşırı sulanma meydana gelir.

Göz Sulanmasının Nedenleri

1. Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı

Gözyaşı kanallarının doğuştan ya da sonradan tıkanması, en sık göz sulanması nedenlerinden biridir. Gözyaşı, buruna akamadığı için gözde birikir ve dışarı akar. Genellikle tek taraflı olur.

Nedenleri:

Enfeksiyonlar (dakriosistit)
Travmalar
Yaşa bağlı kanal daralması

2. Alerjik Reaksiyonlar

Polen, toz, evcil hayvan tüyü gibi alerjenlere maruz kalındığında gözlerde sulanma, kaşıntı ve kızarıklık sık görülür.

3. Göz Yüzeyi Hastalıkları

Konjonktivit: Bakteriyel, viral veya alerjik nedenlerle gelişebilir.
Kornea iltihapları: Göz yüzeyinde tahrişe yol açar, bu da refleks gözyaşı üretimini artırır.
Göz kuruluğu: Ters gibi görünse de göz kuruluğu, göz yüzeyini korumak için refleks olarak gözyaşını artırabilir.

4. Yabancı Cisim veya Göz Travmaları

Göze kaçan kirpik, toz ya da diğer maddeler; gözü tahriş ederek sulanmasına neden olur. Aynı şekilde lens kullanımı sırasında hijyen kurallarına uyulmaması da benzer şikâyetlere yol açabilir.

5. Göz Kapak Problemleri

Entropiyon: Göz kapağının içe dönmesi
Ektropiyon: Göz kapağının dışa dönmesi

Bu durumlarda gözyaşı, normal kanallara yönlenemez ve dışarı taşar.

6. Sinüs Hastalıkları

Kronik sinüzit gibi durumlar gözyaşı kanalında tıkanmaya yol açarak göz sulanmasını tetikleyebilir.

7. İlaçlar

Bazı ilaçlar (örneğin kemoterapi ajanları, antihipertansifler, psikiyatrik ilaçlar) gözyaşı üretimini etkileyebilir.

Göz Sulanmasının Tanısı

Göz sulanmasının nedenini belirlemek için göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılan detaylı bir değerlendirme gerekir. Aşağıdaki tanı yöntemleri kullanılabilir:

Göz muayenesi (biyomikroskopi)
Gözyaşı kanalı muayenesi (probing, irrigasyon)
Gözyaşı menisküs yüksekliği ölçümü
Nazolakrimal sistem görüntüleme (Dacryoscintigraphy, Dacryo-CT)
Gözyaşı miktarı ve kalitesi testleri (Schirmer testi, TBUT)

Göz Sulanmasına Ne İyi Gelir?

Tedavi, altta yatan nedene göre değişiklik gösterir. Geçici tahrişlerde basit çözümler yeterli olabilirken, yapısal problemlerde cerrahi müdahaleler gerekebilir.

1. Evde Uygulanabilecek Yöntemler

Soğuk kompres: Alerjik durumlarda rahatlatıcıdır.
Suni gözyaşı damlaları: Göz kuruluğuna bağlı sulanmayı dengelemeye yardımcı olur.
Alerjenlerden kaçınma: Polen zamanlarında dışarıda güneş gözlüğü kullanmak, evi sık havalandırmak.

2. Tıbbi ve Medikal Tedaviler

Antihistaminikler veya kortikosteroid damlalar: Alerjik göz sulanmasında etkilidir.
Antibiyotik damlalar: Bakteriyel konjonktivitte kullanılır.
Gözyaşı kanal tıkanıklığı tedavisi: Tıkanıklık durumlarında kanal sondalanması (probing) veya balon dakrioplasti gibi işlemler uygulanabilir.
Cerrahi müdahale: Kalıcı tıkanıklıklarda DSR (Dakriyosistorinostomi) ameliyatı gerekebilir.

3. Göz Kapağı Problemleri İçin Tedaviler

Cerrahi düzeltme: Entropiyon ve ektropiyon gibi durumlarda göz kapağı estetiği ile normal pozisyon sağlanır.

Göz Sulanmasını Önlemek İçin Öneriler

Göz hijyenine dikkat edin.
Lens kullanıyorsanız temizliğine özen gösterin.
Polen mevsimlerinde gözleri korumak için güneş gözlüğü kullanın.
Ekran başında uzun süre kalıyorsanız sık sık göz kırpmayı ihmal etmeyin.
Rüzgârlı havalarda koruyucu gözlük kullanın.
Gözlerde ısrarcı sulanma varsa mutlaka bir göz doktoruna başvurun.

Göz sulanması her ne kadar basit bir şikâyet gibi görünse de, altında yatan nedenler karmaşık olabilir ve ciddi durumların habercisi olabilir. Doğru tanı ve tedaviyle bu durum genellikle başarılı şekilde yönetilebilir. Göz sağlığınız için düzenli kontrolleri ihmal etmeyin ve belirtiler devam ederse mutlaka bir uzmana başvurun.