Svante Paabo, 2022 yılında Nobel Tıp Ödülünü almış bilim insanıdır. Svante Paabo, paleogenetik ve evrimsel genetik konusunda uzman olan İsveçli bir genetikçidir. Neandertal genomu üzerinde yoğun bir şekilde çalıştı. Svante Paabo ve kariyeri hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin. Ardından antik hayvanlar üzerinde yaptığı büyüleyici çalışmaları öğrenebilirsiniz.

Svante Paabo kimdir?

Svante Pääbo, evrimsel genetik geçmişi olan İsveçli bir genetikçidir. Palleogenetiğin kurucularından biri olarak kabul edilir ve Neandertal genomu üzerinde yoğun bir şekilde çalışmıştır. Geçmişi, insan mirasımızı daha iyi anlamamıza yardımcı olmak için hem eski hem de modern DNA dizilerinden yararlanmasını sağlıyor.

Antik DNA’ya olan ilgisi onu, Neandertaller de dahil olmak üzere soyu tükenmiş hayvanların genomları üzerinde çalıştığı Berkeley’deki California Üniversitesi’ndeki Allan Wilson’ın grubuna katılmaya yöneltti. İnsanları bu diğer primatlardan bu kadar farklı kılan şeyin ne olduğunu ve insan davranışının evrimine hangi mutasyonların katkıda bulunduğunu anlamak istedi.

Paabo, keşifleri için sayısız ödül aldı. 2022 Nobel Ödülü’ne ek olarak, Gruber Vakfı’nın Genetik Ödülü’nü, Londra Linnean Topluluğu’ndan Darwin-Wallace Madalyasını ve Stockholm Tıbbi Araştırma Madalyasını aldı. Ayrıca Time dergisinin en etkili 100 kişisinden biri seçildi ve İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’ne üye oldu. Karısı Linda Vigilant ile Almanya’nın Leipzig kentinde yaşıyor. Onlar 7 yaşında bir oğlunun ebeveynleri.

Neandertal DNA’sı üzerine ilk çalışmasını yayınladıktan sonra Paabo, Leipzig’deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nün Genetik Bölümü’nün direktörü olmaya davet edildi. Oradaki çalışması, tüm Neandertal genomunun dizilenmesine katkıda bulundu. Çalışmaları ayrıca Denisova olarak bilinen yeni bir hominin türünün keşfine yol açtı. Bu türün keşfi, insan genetiğinin tarihini ve hastalık riskinin nasıl aktarıldığını anlamamıza katkıda bulunmuştur.

Uppsala Üniversitesi’nde genetik okuduktan sonra Paabo, 2.400 yıllık bir Mısır mumyasından gizlice antik DNA’yı incelemeye başladı. Çalışmaları, antik DNA’yı kullanan türünün tek yayını olan Nature’da 1984’te yayınlandı. Antik DNA alanında önemli bir atılımdı.

Paabo, Neandertal kemiklerinin DNA’sını sıralayan ilk bilim adamıydı. Amacı, tüm Neandertal genom dizisini yeniden oluşturmak ve onu modern insanlarla karşılaştırmaktı. Araştırması, bilim insanlarının modern insanlarla Neandertaller arasındaki ilişkiyi anlamalarına yardımcı olacak.

Svante Paabo, evrimsel genetik konusunda uzmanlaşmış profesyonel bir İsveçli genetikçidir. Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nde yöneticilik yaptı ve Neandertal genomu üzerinde yoğun bir şekilde çalıştı. Aynı zamanda Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nde profesördür. İsveç’in Stockholm kentinde doğan Paabo, şu anda 67 yaşında.

Svante Paabo’nun babası Sune Bergstrom, 1916’da doğdu. Öldüğü yıl, Nobel Tıp Ödülü’nü diğer iki bilim adamıyla paylaştı. Keşifleri, biyolojik olarak aktif maddeler olan prostaglandinlere odaklandı. Ödülü, meslektaşları Bengt I. Samuelsson ve John R. Vane ile birlikte aldı.

1990’larda Paabo Avrupa’ya döndü ve Münih Üniversitesi’nde genel biyoloji profesörü oldu. Modern insanlarla Neandertaller arasındaki ilişki üzerine daha önce yapılan bir araştırmadan ilham aldı. Ekibi daha sonra antik DNA çalışmasında kullanılan bir DNA tekniği üzerinde çalıştı. Bu yöntem, bir Neandertal’in üst kol kemiğinden mtDNA’yı başarıyla dizilemeyi başardı. Bu dizinin yayınlanması, evrimsel genetikte bir dönüm noktası olarak kabul edildi.

Paabo’nun araştırması, soyu tükenmiş homininlerden gelen genlerin %2’sinin modern insanlara geçtiğini keşfetmesine yol açtı. Keşifleri aynı zamanda paleogenomik olarak bilinen yeni bir çalışma alanına da yol açmıştır. Paabo’nun bulguları, insan evrimine olan ilginin yeniden artmasına yol açtı.

Svante Paabo’nun babası da ödüllü bir bilim insanıydı. Daha önce keşfedilmemiş bir hominin türü olan Denisovalıları keşfetti. Bu keşif, insanın evrim tarihine bir pencere açtı ve insan ile Neandertaller arasındaki bağlantıyı ortaya çıkarmaya yardımcı oldu.

Paabo ve ekibi, Science dergisinde Neandertal genomunun bir taslağını yayınladı. Bulguları, Neandertallerin yaklaşık 50.000 yıl önce modern insanlarla iç içe geçtiğini gösteriyor. Neandertal DNA’sı modern insan bağışıklık sistemlerine katkıda bulundu ve modern insanlar ve Neandertaller genlerinin yüzde dördünü paylaşıyor.

Paabo’nun annesi ve babası ortak bir ataya sahipti. Babası Denisovalı bir adamdı ve annesi bir Neandertal kadınıydı.

Svante Paabo’nun hayatı

Paabo’nun kariyeri arkeolojiden tıbba kadar birçok disiplini kapsamaktadır. Ayrıca çok sayıda ödül ve onur ödülü almıştır. 2022 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü, 2013’te Gruber Vakfı’ndan Genetik Ödülü’nü ve 2019’da Londra Linnean Society’den Darwin-Wallace Madalyasını alacak. 2007’de Time dergisinin en etkili 100 kişisinden biri seçildi. . 2000 yılında İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’ne üye oldu. Ertesi yıl, Ulusal Bilimler Akademisi ve Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi’ne yabancı bir üye seçildi.

Paabo, antik Homo türlerini inceledikten sonra, genetik bilgiyi korumaya odaklanmaya başladı. Mumyalardan DNA elde etmek için teknikler geliştirdi. Mısır mumyalarının hücre çekirdeklerinin, modern insanlarda bulunmayan DNA dizileri içerdiğini buldu. Bu çalışma, Paabo’nun laboratuvarının Cetus dışında ilk kez kullandığı PCR’nin keşfedilmesine yol açtı. Antik DNA alımında özellikle etkiliydi çünkü aranan DNA’yı spesifik olarak bulup çoğaltabiliyordu.

Paabo’nun çalışması, eski türlerin kökenini araştıran araştırmacılar için yeni kapılar açtı. Antik kivi hakkındaki son keşifleri birçok soruyu yanıtlamaya yardımcı oldu. Bulguları, Yeni Zelanda’nın atalarının Avustralya’dan gelmiş olabileceğini ortaya çıkardı. Çalışma ayrıca atalarının ülkeyi bir kereden fazla sömürgeleştirdiğini de gösteriyor.

Paabo’nun paleoantropoloji alanındaki çalışmaları moleküler arkeoloji alanının yolunu açmıştır. Bu yeni araştırma alanı, eski kalıntılardan DNA elde etmeyi ve sıralamayı içerir. İlk atılımını 1985 yılında Mısır mumyalarında DNA’nın hala bozulmamış olduğunu keşfettiğinde yaptı. Ekibi daha sonra antik kalıntılardan DNA dizilerini belirlemek için giderek daha karmaşık yöntemler geliştirdi. 1997’de bir Neandertal kemiğinden mitokondriyal DNA’yı kurtardı. Araştırması ayrıca Neandertallerin insan genomuna genler kattığını da ortaya çıkardı.

O zamandan beri Paabo öncü çalışmalarını geliştirmeye devam etti. Antik DNA için yüksek verimli DNA dizileme teknikleri geliştirdi. Bu teknikler, araştırmacıların soyu tükenmiş organizmaların tüm genomlarını analiz etmelerini sağlar. 2010 yılında Science dergisinde bir Neandertal genomu taslağı yayınladı. Bu çalışma, modern insanların Neandertal atalarına sahip olup olmadığı konusundaki tartışmalı sorunun çözülmesine yardımcı oldu.