Psikolojik Hastalıklar Alzaymıra Yol Açıyor

Depresyon, Alzaymırı Tetikliyor

Depresyon ve sosyal izolasyon, insanlar arasında “bunama” olarak da adlandırılan demansın en yaygın türü olan alzaymır hastalığına sebep olan başlıca risk faktörleri arasında bulunuyor. Psikolojik hastalıklar alzaymıra yol açıyor!

İlk kez 1906 yılında Alman psikiyatrist ve patolojist Alois Alzheimer tarafından tanımlanan ve genellikle 65 yaş üstü kişilerde görülen bu hastalık, başta unutkanlık olmak üzere; çeşitli zihinsel ve davranışsal bozukluklara yol açan, günlük yaşam aktivitelerini etkileyen ilerleyici bir beyin hastalığı olarak bilinmekte. Henüz kesin bir tedavisi bulunmayan alzaymır, özellikle ileri evrede hastayı geri dönüşsüz bir şekilde bakıma muhtaç hale sokuyor.

Yaşlı nüfusun ve risk faktörlerinin artmasıyla birlikte hastalığın dünya genelinde 30-40 yıl sonra en önemli sağlık sorunlarından biri olacağı düşünülüyor. Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) verilerine göre, bu hastalığın da dahil olduğu demans hastalıkları, dünyada ölüme yol açan 10 başlıca sebepten birini oluşturuyor.

Hastalarla birlikte yakınlarını da derinden etkileyen hastalığın belirtileri, risk faktörleri ve korunma yöntemlerine ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulunan, Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kronik Hastalıklar ve Yaşlı Sağlığı Daire Başkanı Uzm. Dr. Banu Ekinci, alzaymırın her şeyden önce yaşlanmanın doğal seyri değil bir hastalık olduğuna dikkati çekti.

Türkiye’de 65 Yaş Üstü Nüfusun Yüzde 5,7’si Alzaymır

Ekinci, “Tüm demanslı hastaların yüzde 50-70’ine alzaymır teşhisi konuluyor. Dünya genelinde 50 milyon demans hastası olduğunu biliniyor ve her yıl 10 milyon yeni vaka bu gruba ekleniyor.” diye belirtti.

Türkiye’de ise dünya ile aynı olarak 65 yaş üstü bireylerin yüzde 5,7 civarında alzaymır ve demans hastası olduğunu bildiren Ekinci, kadınlarda daha sık görülen alzaymırın başlıca risk faktörleri arasında genetik yatkınlık, kalp hastalığı, kolestrol yüksekliği, diyabet, tütün ve tütün ürünleri ile alkol kullanımının sebep olduğunu aktardı ayrıca”Psikolojik Hastalıklar Alzaymıra Yol Açıyor” şeklinde konuştu .

“En Önemli Risk Faktörlerinden Biri Depresyon”

Kronik Hastalıklar ve Yaşlı Sağlığı Daire Başkanı Uzm. Dr. Ekinci, bu hastalığın altında yatan psikolojik faktörlere de öne çıkararak, “Alzaymırın en önemli risk faktörlerinden biri de depresyondur. Ayrıca sosyal izolasyon yani evde kimseyle görüşmeden, zihinsel faaliyet gerçekleştirmeden oturmak bu hastalık açısından bir risk faktörüdür. Bu nedenle yaş almış bireylerimize sosyal ortamlara daha çok katılmasını, zihinsel faaliyetlere eşlik etmesini, bilgi, beceri ve zihinsel fonksiyon gerektiren aktivitelere yönelmelerini öneriyoruz.” ifadelerini kullandı.

Açıklamalarına devam eden Uzman Doktor Ekinci “Yaşamın tamamında sağlıklı yaşam davranışlarını seçmek koruyucu bir yaklaşımdır. Psikolojik hastalıklar alzaymıra yol açıyor. Kişinin sağlıklı beslenmesi, yeterince fiziksel aktivite yapması, sosyal yaşama katılması, bulmaca, basit el işleri gibi zihinsel faaliyetlerde bulunması ve bunların düzenli olarak yapılması önem taşıyor.” dedi

“Alzaymırın Çok Erken Evrede Yakalanması En Kritik Nokta”

Uzm. Dr. Banu Ekinci, Basit unutkanlıklarla başlayan hastalığın ileri evresinde kişilerin yakınlarını tanıyamaz, yemek, giyinmek gibi temel ihtiyaçlarını gideremez hale geldiğini aktardı. Hastalığın tedavisine yönelik devam eden yeni ilaç çalışmalarından sevindirici sonuçlar çıkmasının beklentiler arasında olduğunun altını çizdi.

Ekinci, “Psikolojik hastalıklar alzaymıra yol açıyor. Bu hastalığın çok erken evrede yakalanması en kritik nokta. Çünkü bu evrede yakalandığında hastalığın orada sabit tutulma olasılığı da bulunuyor. Örneğin, yemeğin altını sık açık unutma, kapının üzerinde anahtarı bırakma veya basit kelimeleri, anlamlarını hatırlamama gibi unutkanlıklar, hasta yakınları açısından bir alarm olmalı.” diye belirtti.

Aile hekimliklerinin de bu hastalık şüphesinde kişilere basit testler uygulayabildiğini ve bunlardan birinin de saat çizme olduğunu aktaran Ekinci, doktorun belirttiği saati tam olarak çizemeyen veya hatırlayamayan kişilerin ileri tetkikler için hastaneye yönlendirildiğini ifade etti.

“Kronik Hastalıkların Tedavisi Alzaymırın İlerlemesini Yavaşlatıyor”

Hastanelerde nöroloji ve psikoloji uzmanlarınca yapılan detaylı inceleme ile teşhis konulan kişilerin var olan kronik hastalıklarının da tedavi edilmesinin önemine vurgu yapan Ekinci, “Alzaymır teşhisi konan bir hastanın hipertansiyon, diyabet, kolesterol ve farklı kronik hastalıklarının kontrol altında olması, hastalığın ilerlemesini yavaşlatır. Psikolojik hastalıklar alzaymıra yol açıyor. Bu nedenle kişilerin bütüncül bir kronik hastalık yönetimine, hem uzman hekimiyle hem de aile hekimiyle ortak izlenmesine ihtiyacı vardır.” dedi.

Bu hastalığa sahip kişilerin izole bir hayat sürdürmesinin durumlarını kötüleştireceğini belirten Ekinci, hastanın sosyalleşmesi, zihinsel ve düzenli fiziksel aktivitelerde bulunması ile sağlıklı beslenmesinin, hasta yakınlarının dikkat etmesi gereken konular arasında bulunduğunu aktardı. Ekinci, geriatri uzmanları ve sağlıklı hayat merkezlerinde görev yapan fizyoterapistlerin bu konuda hasta yakınlarına yol gösterdiğini dile getirdi.

21 Bin Kişinin Katılımıyla Türkiye Yaşlılık ve Sağlık Araştırması Yapılacak

Aile hekimleri ve hastanelerdeki geriatri, nöroloji, psikoloji uzmanlarıyla hastalara hizmet verdiklerini belirten Ekinci, kişilerin sağlık ve sosyal hizmete bütüncül bir şekilde erişebilmesi için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve ilgili diğer Bakanlıklarla ortak çalışmalar yürüttüklerini aktardı.

Bu kapsamda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü iş birliğinde yeni bir araştırma yapacaklarını ifade eden Ekinci, “2022 yılında yapacağımız Türkiye Yaşlılık ve Sağlık Araştırmasıyla yaşlılarımızın evlerine gidip onların durumlarını tek tek tespit edeceğiz. 21 bin yaşlı vatandaşa ulaşmayı planlıyoruz. Böylelikle yaşlılarımızın ne kadarının bakıma ihtiyacı var, onlar için nasıl bir hizmet planlanmalı noktasında ülke genelinde değerlendirme yapma imkanımız olacak. Psikolojik hastalıklar alzaymıra yol açıyor. Bu sonuçlar doğrultusunda sağlık ve sosyal hizmetin bütünleşik bir şekilde sunumuna yönelik yeni modeller çalışacağız.” diyerek açıklamasını noktaladı