Ekonomik şartlar, herkesi ek iş yapma konusunda düşündürebiliyor. Devlet memurları da dönem dönem, hangi ek işleri yapabilecekleri konusunda araştırma yapıyor. Hem memuriyetlerinin zarar görmesini istemeyen hem de ek iş yaparak ekonomik durumunu bir miktar ilerletmeyen isteyen memurlar için, bazı ek işler söz konusu olabiliyor. Bu konuda açıklık getirilmesi gereken hususların tamamını haberimizde derledik.

Memurlar Şirket Kurabilir mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesi, memurlara “ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” getiriyor. İlgili maddenin bu konuda en açık ifadesi şu şekilde: “Memurlar Türk Ticaret Kanunu’na göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz.”

Söz konusu kanun hükümleri, memurların; tacir ya da esnaf sayılmalarını gerektiren faaliyetlerde bulunmalarını, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev almalarını, ticari şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olmalarını ve mesleki ya da serbest faaliyette bulunmak üzere ofis vb. yer açmalarını yasaklıyor.

İlgili kanun, devlet memurlarının bütün şirketlere ortak olmalarını yasaklamıyor. Kanun gereği memurların, sadece kollektif şirketlerde ortak veya komandite ortak olmaları yasaklanıyor.

Yani kanun, memurların limited şirketlerine ve anonim şirketlere ortak olmalarını yasaklamıyor.

Peki kanun gereği yasaklanan, memurların tacir ve esnaf sayılmalarını gerektiren faaliyetler nelerdir?

Örneğin devlet memuru mağaza, dükkan, market, imalathane, fabrika, ofis gibi ticari işletmeleri, esnaf olarak işletmez. Ancak ticari işletmelerin devlet memurunun ortağı olduğu bir şirket tarafından işletilmesini yasaklayan bir madde söz konusu değildir. Devlet memuru, ayrıca ortağı olduğu şirketin yönetim organlarında (yönetim kurulu üyesi ya da örneğin şirket müdürü olarak) bulunamaz. Aynı şekilde, ortağı olduğu şirkette idari veya icrai görev alamaz.

Devlet Memurları Ek İş Yapabilir mi?

Yazımızın yukarıdaki bölümünde devlet memurlarının hangi şartlarda ek iş yapabileceklerini kaleme aldık. Eğer bir memur, kanunun çizdiği ölçüler dahilinde, tacir ve esnaf sayılmasını gerektirecek bir faaliyette bulunmuyorsa, devlet memurları ek iş yapabilir mi sorusunun cevabı, evettir.

Ancak kanunun çizdiği ölçülerin dışına çıkan memurlar, kademe durdurma cezasının yanı sıra disiplin cezaları alabilir.

Devlet Memurları Hangi Ek İşleri Yapabilir?

Memurlar, aşağıda listelediğimiz faaliyetleri, yasal çerçeveye dikkat ederek (gerekli profesyonel hukuki desteği de alarak) yapabilirler.

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki faaliyetler: Memurlar ilim ve edebiyat eserleri, musiki eserler, güzel sanat eserleri, sinema eserleri, işlenme ve derlemeler meydana getirip ürettikleri eserinden meydana gelen manevi ve maddi haklarını, telif almak suretiyle koruyabilirler. Örneğin memurlar; sahneye çıkıp şarkı söyleyerek, bir müzik şirketiyle anlaşıp şarkı çıkartarak, bir kitap yayınlamak suretiyle ya da tiyatro ve filmlerde rol alarak para kazanabilirler.

Arabasını kiraya vermek: Araba kiralamak, tacir veya esnaf sayılmayı gerektirecek bir ticari faaliyet sayılmıyor.

Gayrimenkul kiralamak: Memurlar, evlerini kiralayarak ek gelir elde edebilirler.

Zirai kazanç: Memurlar, kendi arazilerinde çiftçilik yapabilirler.

Bilirkişilik ve hakemlik: Memurların bilirkişilik ve hakemlik yapmalarının önünde, herhangi bir engel yoktur.

Hisse senedi alıp satmak: Memurların hisse senedi alıp satmalarının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Bir memurun yukarıda sıralanan faaliyetlerden para kazanırken 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili maddelerine göre mesai saatleri dışında hareket etmesi ve sosyal güvenlik kuruluşlarından biriyle ilişkilendirilmemesi gerekir.

Memurlar Özel Ders Verebilir mi?

Memurların özel ders vermesi, diğer konulara kıyasla daha teferruatlı değerlendirilmesi gereken bir konudur. Özel Öğretim Kurumları Kanunu dikkate alındığında, ihtiyaç halinde, resmi kurumlarda görev yapan öğretmenler, kurumlarının da izni dahilinde; yükümlü olduğu haftalık ders saatinin yarısı kadar ders verebiliyor. Öğretmenlik niteliği taşıyan memurlar da on saati geçmemek özel eğitim kurumlarında ücretli ders verebiliyor. Fakat kanunda geçen “özel okul” ibaresi, sadece okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve ortaöğretim özel okullarını kapsıyor.

Memurların özel öğretim kurumları dışında özel ders vermeleri, mümkün değildir. 657 uyarınca görevlendirilen bir öğretmenin, ilgili yönetmeliklerden bağımsız olarak özel ders vermesi mümkün değildir.

Memurlar Taksi Plakası Kiralayabilir mi?

Taksi plakası kiralamak, basit usulde vergilendirilen bir iştir ve ticari faaliyet kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla bir devlet memuru, taksi plakası kiralayarak gelir elde edemez.

Diyetisyen, Mesai Saatleri Dışında Çalışabilir mi?

Kamuda görev alan diyetisyenlerin mesai saatleri dışında serbest olarak görev yapabilmeleri yönünde özel bir düzenleme bulunmuyor. 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun kapsamında görev yapan diyetisyenler, sadece kanunda belirtilen şartlara göre çalışabilir.

*Bu yazı, tavsiye niteliği taşımaz. Yazıda yer alan hukuki düzenlemelerle ilgili bilgiler açık kaynaklardan derlenmiştir. Ek iş yapmak isteyen memurların, yapmak istedikleri işin memuriyetlerine uygun olup olmadığı konusunda profesyonel hukuki destek almaları tavsiye edilir.