İktidar, beklenen enflasyona göre maaş zammı yapmayı gündemde tutuyor. Ancak ekonomistler, bu yaklaşımın çalışanların gelirlerini azaltacağını öne sürüyor.
Türkiye’de enflasyonun rekor seviyelere ulaşmasının ardından uygulamaya konan yeni ekonomi programı, hataların faturasını emekçilere çıkarmakta. Ocak ayında yapılacak zammı bekleyen milyonlarca asgari ücretlinin gözü bu tarihteki artışta. Fakat yeni bir tartışma ortaya çıktı: Ekonomi çevrelerinde, maaş artışlarının gerçekleşen değil, beklenen enflasyona göre yapılacağı iddiaları gündeme gelmiş durumda. Bu durum, çalışanların maaşlarında yeni bir düşüş anlamına gelebilir.
Enflasyon Beklentisine Göre Zam, Çalışanların Gelirini Düşürebilir
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in maaş artışlarının beklenen enflasyona göre yapılacağı açıklamaları bu tartışmayı başlattı. Türkiye’nin kredi notunu artıran Moody’s, maaş artışlarının beklenen enflasyona göre yapılması gerektiğini belirtti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da 2024 yılında emekli maaşlarına yapılan zammın enflasyon beklentisinin çok üzerinde olduğunu ifade etti. 2025 yılı için Merkez Bankası’nın beklediği enflasyon oranı yüzde 14. Ekonomistlere göre, bu durumda ocak ayında yapılacak zam en fazla yüzde 20 olacak ve asgari ücret 20 bin 402 TL’ye çıkacak. Ancak gerçekleşen enflasyon oranına göre yapılacak bir artış, maaşlarda yüzde 43-50 arasında bir artış anlamına gelebilir.
Asgari Ücrette Yasal Engel Yok
Çalışma ekonomi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, Şimşek’in programında böyle bir hedef olduğunu aktardı. Aralık ayında bu tartışmanın açılabileceğini kaydeden Çelik, “Memur maaş artışında bunun için yasa değişmesi gerekir. Asgari ücrette ise yasal bir engel yok” dedi. Prof. Dr. Selva Demiralp ise Türkiye’de enflasyon beklentilerinin gerçekleşmediğini bu nedenle beklentiye göre zam yapılmasını doğru bulmadığını belirterek şunları aktardı;
“Beklentinin gerçekçi bir beklenti olması gerek. 2025 yılı için enflasyon beklentisi oldukça zor bir hedef. Türkiye gibi fiyat istikrarına henüz ulaşamamış belirsizliklerin çok yüksek olduğu bir ülkede revizyon ihtimalini oldukça yüksek.”
Önümüzdeki dönem işsizliğin daha da artacağını söyleyen Prof. Dr. Ali Çufadar ise böyle bir ortamda hükümet ve işveren kesiminin masaya “beklenen enflasyon oranında zam” talebiyle oturacağını söyleyen isimlerden oldu. Yüzde 20 civarı bir zam beklediğini sözlerine ekleyen Çufadar, “İşçi tarafı da bunu kabul edecektir” dedi.
Asgari Ücret Sistemi Reforma Tabi Tutulmalı
TEPAV’ın yayımladığı araştırmaya göre, ortalama memur maaşı 2001’de asgari ücretin 3.9 katı seviyesindeyken, 2023’te bu oran 1.4 kata geriledi. İmalat sanayisindeki ortalama ücret de 4.7 katından 2022’de 1.8 kata düştü. Prof. Dr. Aykut Kibritçioğlu, asgari ücret sisteminin reforma tabi tutulması gerektiğini ve “çoklu asgari ücret sistemi” gibi alternatiflerin değerlendirilmesi gerektiğini önerdi. (Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi- Ali Can POLAT)