Özellikle herhangi bir sosyal güvencesi olmayan 65 yaş üzerindeki bireyler için yaşlılık maaşı son derece önemli bir hal alır. Türkiye’deki 65 yaş üstü nüfusun son 5 yılda yaklaşık 2 milyon kişi arttığı düşünüldüğünde yaşlılık maaşının taşıdığı önem daha iyi anlaşılır. Bu yazımızda, yaşlılık maaşına dair merak edilen bütün soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Yaşlılık Maaşı Nedir?
Türkiye’de sosyal devlet ilkesi gereği herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan geliri olmayan 65 yaş üzerindeki vatandaşlara aylık bağlanır. Bu aylık üç ayda bir kez ödenir ve halk arasında “yaşlılık maaşı” ya da “65 yaş aylığı” olarak bilinir.
Yaşlılık maaşı için kişinin sigortalı olması ya da prim ödemiş olması gerekmez. Yaşlı aylığı almak için tek koşul herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan geliri olmamak ve 65 yaşın üzerinde olmaktır. Bu kategorideki bütün vatandaşlar, başka bir şart aranmaksızın yaşlı aylığına bağlanır.
65 Yaş Aylığı Şartları
2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması başlıklı kanun gereği, 65 yaş aylığı almak isteyen kişilerin şu şartları taşıması gerekir:
- 65 yaşını doldurmuş olmak
- SSK, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR geliri olmamak
- Sosyal güvenlik kurumlarına prim ödememek
- Muhtaçlık sınırından az geliri olmak
Son şart gereği üzerine kayıtlı tapu olan kişiler ile aylık geliri olan kişiler muhtaçlık sınırından fazla geliri olduğu gerekçesiyle reddedilebilir. 65 yaş aylığı alacak kişinin muhtaçlık durumu, valilikler ya da kaymakamlıklar tarafından tescil edilir.
65 yaş aylığı başvurusu yapmayı düşünen vatandaşların ayrıca 65 yaşını doldurmuş olmaya dikkat etmesi gerekir. 65 yaşını doldurup 66 yaşından gün almayan kişilere yaşlılık aylığı bağlanamaz. Ayrıca yaş tespitinde nüfus kütük kayıtlarındaki doğum tarihi esas alınır. Doğum tarihinde yapılacak düzeltmeler ise dikkate alınmaz.
Yaşlılık Maaşı Başvurusu
Yaşlılık maaşı başvurusu için şu aşamalar takip edilmelidir:
- Valiliklerin ya da kaymakamlıkların defterdarlıklarına ya da mal müdürlüklerine yaşlılık maaşı başvurusu yapılır ve kurumdan muhtaçlık kararı temin edilir.
- Alınan belgeler SGK – Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğüne teslim edilir.
- İlgili belgeleri inceleyen SGK kişinin yaşlılık maaşı alıp alamayacağına karar verir.
Yaşlılık maaşı başvurusu vasilik kararı bulunan kişiler tarafından da yapılabilir.
Yaşlılık Maaşı Başvuru Belgeleri
Valiliklerin ya da kaymakamlıkların defterdarlıklarına ya da mal müdürlüklerine yaşlılık maaşı başvurusu yaparken şu belgeler teslim edilmelidir:
- Aylık bildiriminde bulunan kişi tarafından doldurulan ve imzalanan başvuru belgesi
- Mal bildirim belgesi
- Muhtaçlık belgesi
- 3 adet vesikalık fotoğraf
- Vukuatlı nüfus kayıt örneği
- İkamet belgesi
Başvuru vasi tarafından yapılıyorsa bu belgelere ek olarak mahkeme tarafından verilmiş vasilik kararı da başvuru dosyasına eklenmelidir.
Başvuru için gerekli olan ikamet belgesi ve vukuatlı nüfus kayıt örneği, E-Devlet üzerinden barkodlu olarak temin edilebilir. Muhtaçlık belgesi ise müracaat edilen kaymakamlıktan ya da bir üst makam olarak valilikten temin edilir. Muhtaçlık belgesinin nasıl temin edileceği konusunda kaymakamlıklar ve valilikler vatandaşı yönlendirir.
65 Yaş Aylığı Net Ne Kadar? 2022
2022 yılında asgari ücrete iki kez zam yapılmasıyla birlikte 65 yaş aylığı da artış göstermiştir. Asgari ücret oranında zamlanan 65 yaş aylığı net 1684 TL’ye ulaşmıştır.
2022 yılının ilk altı ayında 1296 TL olan yaşlılık aylığı ikinci altı ayında, 1684 TL’ye yükselmiştir. Bu miktar, sosyal yardım niteliğinde olduğu için 3 ayda bir kez ödenir.
Yaşlılık Maaşı Ne Zaman Yatar?
İlk defa yaşlılık maaşı alacak kişiler aylıklarını herhangi bir Ziraat Bankası şubesinden alabilir. Daha sonraki aylıklar ise PTT şubelerinden alınır.
2022 sayılı kanuna göre ödenen yaşlılık aylığı, bir hizmet ya da prim karşılığı değil, sosyal yardım olarak ödenir. Bu nedenle yaşlılık maaşı her ay ödenmez. 65 yaş aylığının ödenme dönemleri şunlardır:
- Mart
- Haziran
- Eylül
- Aralık
Senede dört kez ödenen yaşlılık maaşını almaya hak kazanan kişiler, ödeme dönemi geldiğinde PTT şubelerine giderek aylıklarını teslim alabilir.
Yaşlılık Maaşı Sorgulama
Yaşlılık maaşı internet üzerinden ve E-Devlet üzerinden sorgulanamaz. Yaşlılık maaşı sorgulaması yapmak isteyen vatandaşların telefonla ALO 144’ü araması gerekir.
ALO 144, Aile ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çağrı merkezlerinin numarasıdır. Bu merkezler, sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları tarafından yürütülen yardımlarla ilgili vatandaşları bilgilendirmek üzere hizmet verir. Yaşlılık maaşının yatmaması ya da gecikmesi durumunda bu numarayla iletişime geçilerek bilgi alınabilir.
Tüm personel sağlık ve gündem haberlerine Sağlık Ağı ile kolayca ulaşın.
