Yeni yayımlanan kapsamlı bir araştırma, şöhretin sanıldığı kadar parlak olmadığını bir kez daha gözler önüne serdi. Avrupa ve Kuzey Amerika’nın 20. yüzyılda yetiştirdiği en tanınmış müzik yıldızlarını inceleyen bilim insanları, ünlü şarkıcıların ortalama 75 yaşında hayatını kaybettiğini, buna karşılık daha az tanınan sanatçıların 79 yaşına kadar yaşadığını ortaya koydu. Yani şöhret, ortalama 4 yıl daha kısa bir yaşam anlamına geliyor.
“Spot Işıkları Altında Yaşamak Parlak Olduğu Kadar Yıpratıcı”
Almanya’daki Witten/Herdecke Üniversitesi araştırmacılarına göre ün, görünmeyen devasa psikolojik yükler getiriyor:
-
Mahremiyetin kaybolması
-
Sürekli kamuoyu baskısı
-
Yıpratıcı turne ve performans temposu
-
Bitmeyen beklenti ve mükemmeliyet baskısı
Bu unsurlar; anksiyete, depresyon, bağımlılık eğilimleri ve zararlı başa çıkma mekanizmalarını tetikleyerek, erken ölüm riskini artırıyor. Araştırmacılar, şöhreti “mesleki riskleri büyüten kronik bir stres kaynağı” olarak nitelendirdi.
324 Ünlü Şarkıcı İncelendi: Ölüm Riski %33 Daha Yüksek
1910–1975 yılları arasında doğmuş 324 ünlü müzisyen, benzer cinsiyet, etnik köken ve müzik tarzına sahip 324 ünlü olmayan şarkıcıyla karşılaştırıldı.
Tüm sanatçılar 1950–1990 döneminde aktiftir; rock & roll, punk, disco, grunge ve hip-hop gibi müzik akımlarının yükseldiği bu dönem, araştırmacılara 2023’e kadar uzun süreli sağlık verisi sağladı.
Sonuçlar çarpıcı:
-
Ünlü şarkıcılar %33 daha yüksek erken ölüm riski taşıyor.
-
Solo sanatçılar, grup solistlerine göre %26 daha yüksek riskle karşı karşıya.
-
Şöhretin etkisi, “ara sıra sigara içmenin %34 artırdığı ölüm riskine” benzetiliyor.
Bilim insanları, sonuçların genç yaşta ölmenin birini ünlü yapması gibi ters bir nedensellikle açıklanamayacağını, tam tersine ünlü olmanın riski artırdığına işaret ettiğini vurguluyor.
Şöhret Herkesi Aynı Etkilemiyor: Jagger Örneği
Her ünlü erken ölmek zorunda değil. Örneğin Rolling Stones’un ikonik solisti 82 yaşındaki Mick Jagger, gençliğinde ciddi bağımlılık sorunları yaşamasına rağmen hâlâ sahneleri doldurmaya devam ediyor. Ancak bu örnek, genel eğilimi değiştirmiyor.
Bulgular Ne Anlama Geliyor?
Araştırmacılar, bulguların kesin olarak şöhret erken ölüme neden olur demediğinin altını çiziyor. Ancak güçlü bir ilişki olduğu görülüyor. Ayrıca çalışma yalnızca şarkıcıları kapsıyor; aktörler, sporcular veya diğer kategorideki ünlüler değerlendirilmedi.
Şöhret Parlıyor Ama Ömrü Kısaltıyor
Araştırma, sahnelerin ışıltılı dünyasının ardında ciddi sağlık riskleri barındırdığını, yüksek statü ve gelirin sağladığı avantajların bile bu olumsuz etkileri telafi edemediğini gösteriyor.
Bir dünya turnesi, Grammy ödülü ya da milyonlara hitap eden sahneler…
Hepsi çekici olabilir, ancak görünen o ki şöhret, fazladan yıl kazandırmıyor—hatta götürüyor.