Sedef Hastalığı Nedir?
Psoriasis olarak adlandırılan sedef hastalığı, kronik seyirli ve tedavisi bulunmayan hastalık türlerinden biridir. Bu hastalık dünyada yaklaşık olarak %1 ile %3 arasında görülmektedir. Sedef hastalığı genellikle 30’lu yaşların ardından görülse de doğumdan itibaren her yaşta rastlanabilecek bir hastalıktır.
Hastaların yaklaşık olarak %30’unda aile geçmişi bulunmaktadır. Bu hastalıkta deride bulunan hücreler tarafından çeşitlik antijenler oluşturulur. Oluşan bu antijenler bağışıklık sisteminin aktive olma konusunda büyük önem taşır. Aktif bağışıklık hücreleri tekrar deriye döner ve deride hücre çoğalması ve buna bağlı sedef hastalığına özgü plakların oluşumuna sebep olur. Bu yüzden sedef hastalığı, vücudun kendi dokularına karşı geliştirdiği bir hastalıktır. Bu tarz rahatsızlıklar otoimmün hastalık olarak sınıflandırılır.
Deri hücreleri cildin derin katmanlarında üretilerek yavaşça yüzeye doğru yükselirler ve belirli bir süre sonra yaşam döngülerini tamamlayarak dökülmeye başlarlar. Deri hücrelerinin yaşam döngüsü yaklaşık 1 ay sürer. Sedef hastalarında bu yaşam döngüsü birkaç güne kadar kısalabilir. Yaşam döngüsünü tamamlayan hücreler dökülecek zaman bulamaz ve üst üste birikmeye başlarlar. Bu şekilde meydana gelen lezyonlar başta eklem bölgelerinde olmak üzere hastanın el, ayak, boyun, kafa ya da yüz derisinde de plaklar şeklinde ortaya çıkabilir.
Sedef hastalığı bulunan kişilerde bağışıklık sisteminin T lenfosit hücreleri aktive olarak ciltte birikmeye başlarlar. Bu hücrelerin ciltte toplanması sonrası bazı deri hücrelerinin yaşam döngüsü hızlanır ve bu hücreler oluşan sert plakların yapısını oluşturur. Sedef hastalığı, bu deri hücrelerinin çoğalma sürecinin sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sedef Hastalığının Belirtileri
Sedef hastalığının en sık görülen belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:
- Özellikle diz-dirsek gibi darbe gören yerlerde olmak üzere, keskin sınırlı, canlı kırmızı renkli ve üzerlerinde hastalığa adını veren sedef rengi kabukların bulunduğu lezyonlardır. Bu lezyonlar ayrıca saçlı deri, tırnaklar, genital bölgede de ortaya çıktığı görülmektedir.
- Ayrıca hastalık nadiren eklemleri tutabilmektedir. %30 oranında eklemlerde şişlik ve ağrı ortaya çıkar.
- Sedef hastalığı sadece tırnağı tutabilir. En sık bulgusu, toplu iğne başı büyüklüğünde çukurcuklar, tırnağın kalınlaşması, boşalması, sarı renk değişikliğidir.
- Bazen tırnak çevresinde de şişlik ve kızarıklık da gelişebilir.
- Dolayısıyla hastaların izlemi ve tedavisi sırasında eşlik edebilecek hastalıların saptanması ve tedavisi de önemlidir.
-
Psoriatik artritin etkin tedavisi gerekir, çünkü eklemlerde hasara ve kronik ağrıya neden olur.
-
Sırt ağrısı ile birlikte olan ve bir saat ya da daha uzun süren sabah sertliği
-
Eklemlerin hareketlerinde kısıtlılık, psoriatik artiritin başlıca belirtilerdir.
- Sedef hastalığınım günümüzde sadece deriyi etkilemediği, özellikle erken yaşta başladığında eklemleri, kalp-damar sistemini tuttuğu, şeker hastalığı ve obeziteye yol açtığı da bilinmektedir.
-
Tedavi edilmezse zamanla kalınlaşıp özellikler eller ve ayaklarda hareketi zorlaştırabilir. Kelliğe yol açmaz ama hastalık şiddetli ise saç dökülmesini arttırabilmektedir.
-
Eklemde ısı artışı, kızarıklık ve şişme ile birlikte eklem ağrısı
Sedef Hastalığının Tedavisi Var mı?
Sedef Hastalığı Nasıl Geçer?
Daha ağır ve şiddetli sedef hastalığı vakaları için daha farklı tedavi yöntemleri de kullanılmaktadır. Bunlar arasında cilt hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak için cilde ultraviyole ışık verilir. Fototerapi adı verilen bu ışık tedavisinde psoralen adı verilen bir ilaç ile ultraviyole ışık birlikte kullanılır.
Bunların yanı sıra sedef hastalığı nedeniyle iltihaplanmayı daha iyi kontrol etmek için vücudun bağışıklık sistemini (sedef hastalığında aşırı aktif olan) bloke ederek çalışan çeşitli biyolojik tedaviler de mevcuttur. Enzim inhibitörleri de sedef hastalığı ile psoriatik artrit gibi uzun süreli inflamatuar hastalıklar için kullanılan yeni bir ilaç türüdür.
Retinoid içeren haplar, kremler, köpükler, losyonlar ve jeller, A vitamini ile alakalı ilaç sınıfıdır. Retinoidler, doğum kusurları da dahil olmak üzere ciddi yan etkilere neden olabilir, bu nedenle hamile veya çocuk sahibi olmayı planlayan kadınlar için önerilmemektedir.
Sedef Hastalığı Tedavisi 2022
Sedef hastalığının tedavisi için kullanılan birçok yöntem mevcuttur. Bu yöntemlerden bazıları yeni cilt hücrelerinin büyümesini yavaşlatırken, diğerleri kaşıntıyı giderir ve kuru cildi rahatlatır. Doktor vakada görülen döküntünün büyüklüğüne, vücutta bulunduğu yere, bireyin yaşına, genel sağlığına, hastalığın türüne ve diğer faktörlere göre birey için doğru olan bir tedavi planı belirleyecektir.
Sedef hastalığının yaygın tedavileri arasında steroid kremler, kuru cilt için nemlendiriciler, losyonlarda, kremlerde, köpüklerde, şampuanlarda ve banyo çözeltilerinde bulunan ve özellikle kafa derisinde görülen sedef hastalığı için yaygın bir tedavi yöntemi olan kömür katranı, D vitamini içeren ve reçete ile verilen krem veya merhemler, ile retinoid kremler bulunmaktadır.
Kemik iliği ve karaciğer ile akciğer sorunlarına yol açabildiği için sadece ağır vakalarda kullanılan metotreksat ilacı da bir başka yöntemdir. Bu ilaç kullanımında birey doktor tarafından yakından izlenir ve laboratuvar testleri, göğüs röntgeni ile karaciğer biyopsisi yapılması gerekebilir.
Sitemizde bulunan diğer sağlık makalelerimize ulaşmak için lütfen buraya tıklayınız.
