Sağlık alanında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşların tanıtım–bilgilendirme sınırları yeniden ve çok daha ayrıntılı şekilde düzenlendi. Reklam, promosyon, sponsorluk, hasta görseli kullanımı, sosyal medya paylaşımları, yurt dışına yönelik tanıtımlar ve yaptırımlar dahil tüm süreçler net kurallara bağlandı. İşte yeni yönetmelikte en çok merak edilen sorular ve resmi cevapların tamamı…
Sağlıkta Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Soru 2 — Yönetmelik kimleri kapsıyor?
Yönetmelik; sağlık meslek mensupları, özel sağlık kuruluşları, uluslararası sağlık turizmi kapsamındaki sağlık tesisleri ve aracı kuruluşların tüm tanıtım–bilgilendirme faaliyetlerini kapsıyor. Bakanlığa bağlı hastaneler kapsam dışı olsa da burada çalışan sağlık meslek mensupları kurallara tabidir. Ayrıca ruhsatsız veya yetkisiz sağlık hizmeti veren kişi/kuruluşların reklam yaptığı tespit edilirse durum Ticaret Bakanlığına ve gerekli hâllerde savcılığa bildirilir.
Soru 3 — Yönetmeliğe göre “reklam” nedir? Yasak mıdır?
Reklam; sağlık hizmeti, kurum veya kişiyi ön plana çıkaran, tanıtım–bilgilendirme sınırını aşan tüm faaliyetlerdir. Açık ya da örtülü reklam yapılması kesin olarak yasaktır.
Soru 4 — İzin verilen tanıtım ve bilgilendirme neleri kapsar?
-
Sağlık tesisleri için: Adres, iletişim, çalışma saatleri, uzmanlık dalları, kadrodaki sağlık meslek mensuplarının unvanları, koruyucu–geliştirici sağlık bilgileri.
-
Sağlık meslek mensupları için: Uzmanlık alanı, akademik unvan, hasta kabul zamanı/mahali, koruyucu–geliştirici nitelikte bilgiler.
Soru 5 — Tanıtım ve bilgilendirmelerde hangi ifadeler yasaktır?
-
Halkı yanıltıcı, rakipleri kötüleyici paylaşımlar
-
Bilimsel olarak kanıtlanmamış yöntemlerin duyurulması
-
Hasta teşekkür/memnuniyet ifadeleri üzerinden reklam
-
Ücret, indirim, kampanya, promosyon
-
Çekiliş, hediye, özendirici faaliyetler
-
Kişilerin rızası olmadan iletişim yoluyla tanıtım
Soru 6 — Sağlık meslek mensupları hangi akademik bilgilerini kullanabilir?
Dışarıdan alınmış sertifika temelli “uzmanlık” ibareleri yazılamaz. Ancak diplomasındaki uzmanlık alanıyla ilgili eğitimler, yayınlar, ödüller ve dernek üyelikleri belirtilebilir.
Soru 7 — Sosyal medya ve arama motoru kullanım kuralları nelerdir?
Sponsorlu olmamak şartıyla hesap açılabilir. Anahtar kelimeler yönetmeliğe aykırı olamaz. Yapılan paylaşımlardan hem paylaşan kişi hem de sosyal medya platformu sorumludur.
Soru 8 — Sponsorlu tanıtım yapılabilir mi?
Genel kural: Hayır.
Sağlık tesisleri yalnızca açılış tarihinden itibaren ilk 1 ay boyunca yönetmeliğe uygun şekilde sponsorlu tanıtım yapabilir. Ayrıca Bakanlıkça kabul edilen yeni tıp teknolojileri için istisna tanınabilir.
Soru 9 — Hasta görseli paylaşılabilir mi?
Evet, ancak yalnızca hastanın açık rızasıyla ve “Görsel İçerik Kaydetme ve İşleme Onam Formu” kullanılarak yapılabilir.
Soru 10 — Görsel paylaşımında teknik kurallar nelerdir?
-
Gerçeğe aykırı ortam kullanılamaz, makyaj/filtre yasaktır.
-
Sonradan düzenleme yapılamaz.
-
Öncesi–sonrası görseller aynı teknik koşullarda çekilir.
-
Ameliyat anı görüntüleri yayımlanamaz.
-
Görselin orijinal/alıntı olduğu belirtilir.
Soru 11 — Hasta rızasını geri çekebilir mi?
Evet, hasta istediği anda geri çekebilir ve sağlık tesisi bunu derhal uygulamak zorundadır.
Soru 12 — Öncesi–sonrası paylaşımları tamamen yasak mı?
Hayır.
Kurallarına uyulmak şartıyla yapılabilir. Ayrıca görsellerde zorunlu uyarı metni bulunmalıdır ve etkileşimler kapalı olmalıdır.
Soru 13 — Uluslararası sağlık turizmi tanıtımı için şart nedir?
Yetki belgesine sahip olmak ve bu belgeyi tüm platformlarda yayınlamak.
Soru 14 — Yurt dışı sosyal medya/website kuralları nelerdir?
Ayrı hesap kullanılmalı, içerikler Türkiye’de talep oluşturmamalı, hedef kitle yalnızca yurt dışı olmalıdır.
Soru 15 — Hangi logo zorunlu?
“Health Turkiye” logosu tüm mecralarda zorunlu.
Soru 16 — Türkiye’de yasak işlemler yurt dışına tanıtılabilir mi?
Hayır, kesinlikle yasaktır.
Soru 17 — Yurt dışına sponsorlu reklam verilebilir mi?
Evet, Türkçe hariç diğer resmi dillerde mümkündür. Kampanya/indirim duyuruları yapılabilir.
Soru 18 — Aracı kuruluş sponsorlu tanıtım yapabilir mi?
Evet, ancak sağlık tesisi gibi görünmemek ve yalnızca aracılık faaliyetini anlatmak şartıyla.
Soru 19 — Hasta hikâyeleri, teşekkürler yurt dışına yönelik paylaşılabilir mi?
Evet, mahremiyete ve rızaya uygun şekilde paylaşılabilir.
Soru 20 — Yurt dışı görsel içerik sponsorlu yayınlanabilir mi?
Hedef kitle yurt dışı seçildiği ve ahlaka aykırılık olmadığı sürece mümkündür.
Soru 21 — Aracı kuruluşlar nerelere kadar tanıtım yapabilir?
Yalnızca aracılık işlevleri kapsamında; sağlık tesisi izlenimi vermeden.
Soru 22 — Aracı kuruluş URL adresi nasıl olmalı?
Ticari unvan veya işletme adını içermelidir.
Soru 23 — Marka tescili URL’de kullanılacaksa ne yapılır?
Tescil belgeleri Bakanlığa bildirilmelidir.
Soru 24 — Yurt dışı tanıtımlar genel yasaklara tabi mi?
Evet. Genel ahlak, yanlış bilgi, bilimsel dayanak gibi tüm yasaklar geçerlidir.
Soru 25 — Yurt dışına tanıtımda tanınan esneklikler neler?
-
Yabancı dillerde sponsorlu tanıtım
-
İndirim, kampanya duyuruları
-
Hasta hikâyesi/yorum/teşekkür paylaşımı (rıza şartıyla)
Soru 27 — TV/radyo programlarına katılan hekim belge imzalamak zorunda mı?
Evet. Ek-3 Taahhütname imzalanır.
Soru 28 — Taahhütname nerede saklanır?
Bir nüsha hekimde, bir nüsha yayın kuruluşunda kalır ve 5 yıl saklanır.
Soru 29 — TV/radyo açıklamalarını kim inceler?
En az üç uzman üyeden oluşan komisyon.
Soru 30 — Aykırılık tespit edilirse ne olur?
Komisyon rapor hazırlar, ilgili sağlık meslek mensubuna idari yaptırımlar uygulanır.
Soru 31 — Yayın kuruluşuna yaptırım var mı?
Evet. RTÜK’e bildirilir.
Soru 32 — Denetimler nasıl yapılır?
Den-İz sistemi üzerinden ve il müdürlüklerinin düzenli taramalarıyla gerçekleştirilir.
Soru 33 — Sağlık tesislerine uygulanacak yaptırımlar nelerdir?
Aykırılık tespit sayısına göre idari para cezası, süre verme, faaliyet durdurma ve yetki belgesi iptali. Alt ceza limiti 100.000 TL.
Soru 34 — Serbest meslek icra etmeyen hekim/diş hekimlerine yaptırım nedir?
1219 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası ve kurumlarına disiplin için bildirim yapılır.
Soru 36 — Serbest meslek icra etmeyen diğer sağlık meslek mensuplarına yaptırım nedir?
6502 sayılı Kanun kapsamında Reklam Kuruluna bildirilir.
Soru 37 — Kimler serbest meslek icra edebilir?
Klinik psikolog, hemşire, fizyoterapist, diyetisyen, odyolog vb. meslek mensupları yalnızca Bakanlıkça ruhsatlı “sağlık meslek hizmet birimi” açmaları hâlinde serbest icra edebilir.
Soru 38 — Yetkisiz/izinsiz sağlık hizmeti sunanların reklamı tespit edilirse?
Ticaret Bakanlığına bildirilir, gerekli durumlarda Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusu yapılır.