Sağlık Bakanlığı’nın 2024-2028 yıllarını kapsayan Stratejik Planı yayımladı. Buna göre Bakanlık, yeni 5 yıllık yol haritasıyla sağlıklı yaşam bilinci, obezite ve bağımlılıkla mücadele, yaşlılar ve özel gereksinimli bireyler için hizmetlerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütecek.
Stratejik Planı, 5 temel amaç, 40 hedef, 194 performans göstergesi ve 214 stratejiden oluşuyor. Sağlıklı yaşam hakkının korunmasından tedavi hizmetlerinin güçlendirilmesine, obezite ve bağımlılıkla mücadeleden özel gereksinimli bireyler ve yaşlılara yönelik hizmetlere kadar birçok başlık planda yer alıyor. Buna göre, sağlıklı yaşamı teşvik ederek sağlıklı yaşam bilinci ve alışkanlıklarının kazanılmasını sağlamanın ilk amaç olarak belirlenmiş olup, çocuklar ve yetişkinlerde obezitenin azaltılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek.
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünden elde edilen veriler doğrultusunda, ilkokul çağındaki çocuklarda yüzde 11,4, 15 yaş üzeri nüfusta ise yüzde 29,1 düzeyinde olduğu öngörülen obezite yaygınlığının 5 yılda kademeli azaltılması için toplumsal bilgilendirme faaliyetleri yapılacak.
İşte Sağlık Bakanlığı’nın 5 yıllık yeni yol haritasından derlenen satırbaşları;
“Ambalajlı ürünlerin reklamlarına düzenleme”
Bu doğrultuda, gıda etiketlerinin tüketiciler tarafından daha anlaşılabilir olması için yeni mevzuat düzenlemeleri çalışması yürütülecek. Söz konusu mevzuata göre, ambalajlı ürünlerin reformülasyonunda tuz oranının azaltılması, trans yağ, yüksek şeker ve tuz içeren ürünlerin tüketimlerinin düşürülmesi ve bu nitelikteki besinlerin reklamlarına yönelik düzenleme yapılacak.
“Bakanlık, çocukların sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla Milli Eğitim Bakanlığıyla işbirliği içinde olacak”
Sağlık Bakanlığı, çocukların sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirilmesine yönelik müfredat ve mevzuat iyileştirme uygulamalarını Milli Eğitim Bakanlığı, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte yürütecek. Öte yandan, hareketli hayat alışkanlıklarının yaygınlaştırılması amacıyla toplumun her kesimi tarafından kolay ulaşılabilir, ücretsiz yeşil alanların, fiziksel aktiviteyi teşvik eden uygulamaların artırılması yönünde iş birlikleri gerçekleştirilecek.
“Bakanlık dijital sağlık okuryazarlığının geliştirilmesini teşvik edecek”
Ülke genelinde Bakanlığın 15 bin 430 hanede yüz yüze görüşmelerle gerçekleştirdiği “Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Araştırması-2023″ün bazı ön sonuçları da stratejik plana eklendi. Bu kapsamda, hastalıklardan korunma, tedavi ve hizmetler, sağlık bilgisini değerlendirme gibi konularda sağlık okuryazarlığı yeterli ve mükemmel olanların oranı yüzde 45,4 olarak tespit edildi. Sağlık okuryazarlığı oranını 2028’e kadar yüzde 52 düzeyine çıkarmayı hedefleyen Bakanlık, sağlık bilgisine erişimde Bakanlığın bilgi kaynaklarının yaygın kullanılmasını, sağlık hizmetlerinin doğru kullanımına ilişkin farkındalığın artırılmasını ve dijital sağlık okuryazarlığının geliştirilmesini teşvik edecek.
“Bakanlık, belirlenen risk haritalarına göre yeni müdahale programları geliştirecek”
Tütün bağımlılığına yönelik tedavi, danışmanlık hizmetleri geliştirilerek devam edecekken, bağımlılık yapıcı madde kullanımının zararları konusunda diğer kurumlarla iş birliği halinde eğitim ve farkındalık çalışmaları yapılacak. Bölge, yaş, cinsiyet, meslek gibi sosyo-demografik özelliklere göre toplumda bağımlılık yapıcı madde kullanımı sıklığı ve risk düzeyini tespit edecek olan Bakanlık, belirlenen risk haritalarına göre yeni müdahale programları geliştirecek. AMATEM ve ÇEMATEM’lerin, BAHAR merkezlerinin sayısı ülke genelinde artırılacakken, Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri yaygınlaştırılarak ağır psikotik hastaların tedavi ve rehabilitasyon hizmetine kolay ulaşımı sağlanacak.
“Aile hekimliği sistemi desteklenerek birinci basamak sağlık hizmetlerinin kapsamı genişletilecek”
Sağlık Bakanlığı, aile hekimliği sistemini destekleyerek birinci basamak sağlık hizmetlerinin kapsamını genişletecek olup, 2022 itibarıyla 27 bin 762 olan aile hekimliği birimlerinin sayısının 36 bin 383’e, Sağlıklı Hayat Merkezi sayısının da 261’den 850’ye çıkartılması, Aile hekimliği birimi başına düşen nüfusun ise 3 bin 40’dan, 2 bin 500’e düşürülmesi hedefleniyor. 2023 itibarıyla yüzde 48 olan birinci basamak sağlık kuruluşlarında yapılan muayenenin toplam muayene içerisindeki oranın 2028’e kadar yüzde 53’e çıkartılması hedefleniyor.
“MHRS randevusuyla muayene oranı yükseltilecek”
Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) üzerinden yapılan randevulu hasta muayene sayısı da yüzde 48’den yüzde 60’a yükseltilecek. Zihinsel özel gereksinimi olan çocuk ve gençlere yönelik Çok Disiplinli Çocuk ve Genç Ruh Sağlığı Merkezleri (ÇÖZGEM) ülke genelinde yaygınlaştırılacak, pilot illerde başlatılan Aile Diş Hekimliği uygulaması 5 yılda tüm nüfusu kapsayacak şekilde 81 ilde hayata geçirilecek. Bu kapsamda, Aile Diş Hekimliği birim sayısı 8 bin 500’e yükseltilecek. Türkiye’de ilk kez 80 yaş ve üstü kişilerin kendilerinden sorumlu hekime emanet edildiği Sağlıklı Yaş Alma Merkezlerinin (YAŞAM) sayısı da 474’ten 990’a çıkarılacak.
“100 bin kişiye düşen hemşire ve ebe sayısı 356’dan 500’e yükseltilecek”
Bakanlık, 100 bin kişiye düşen hekim sayısını 228’den 315’e, 100 bin kişiye düşen hemşire ve ebe sayısını ise 356’dan 500’e, yüzde 80 olan nitelikli yatak sayısını da 2028’de yüzde 90’a çıkarmayı hedefliyor. Kanser taramalarının, hipertansiyon gibi rahatsızlıklara karşı risk değerlendirmelerinin daha fazla kişiye ulaşması sağlanacak.
Hastanelerde, normal doğuma yönelik bilinçlendirme ve özendirme faaliyetleri yaygınlaştırılacak, doğum merkezi planlamaları ve sevk süreçleri ihtiyaca yönelik tasarlanacak ve standart şekilde uygulanacak, gebe okullarının ve bundan yararlanan anne adaylarının sayısı bilgilendirici faaliyetlerle yükseltilecek. Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı doğumlar ile doğumsal anomalilerin azaltılması, prematüre bebek bakımının iyileştirilmesine yönelik tedbirler artırılacak. Yenidoğan ve evlilik öncesi tarama programlarında taranan hastalık sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.
“Aşı tereddüdü olan kişilerin tespiti ve gerekli iş ve işlemlerin yapılabilmesi için bilişim altyapısı hazırlanacak”
Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla mücadele çalışmaları çerçevesinde, aşı tereddüdü olan kişilerin tespiti ve gerekli iş ve işlemlerin yapılabilmesi için bilişim altyapısı hazırlanacak. Söz konusu hastalıkların ihbarı ve bildirim sistemi geliştirilecek, bulaşıcı hastalıklarla mücadelede nitelikli insan gücü artırılacak. Olası pandemiler de dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıklar konusunda güncel teknoloji ve yapay zeka desteği ile sürveyans sistemleri geliştirilerek salgınlara hazırlıklı olma kapasitesi güçlendirilecek. Ulusal hasta güvenliği eylem planı hazırlanarak hasta güvenliği ağı kurulacak.
“Sağlık Vadisi projesi hayata geçirilecek”
Stratejik Planda yer alan bir diğer konu, yerli ve milli sağlık teknolojilerinin merkezi olacak Sağlık Vadisi projesinin hayata geçirilmesi. Buna göre, akılcı ilaç kullanımı konusunda yapılan izleme ve değerlendirme çalışmaları güçlendirilecek, hekimlerin akılcı ilaç kullanımına ilişkin desteklenmesi ve denetimi amacıyla karar destek sistemi kurulacak olup Hıfzıssıhha Türkiye Aşı ve Biyoteknolojik Ürün Araştırma ve Üretim Merkezi’nin faaliyete geçirilmesiyle Ulusal Bağışıklama Programındaki aşıların yüzde 86’sı burada üretilecek. (AA)