Sağlık Bakanlığı, düşme, çarpma, spor ve trafik kazaları gibi durumlarda sıkça görülen dental travmalar konusunda toplumun doğru müdahaleler yapabilmesi için kapsamlı bir “Dental Travma Rehberi” yayımladı. Akut gelişen diş yaralanmaları tüm yaralanmaların yüzde 5’ini, okul öncesi çocuklarda ise yüzde 17’ye kadar yükselen oranlarıyla önemli bir halk sağlığı sorunu olarak öne çıkıyor.
Dünya genelinde her dört çocuktan biri, yaşamı boyunca en az bir kez dental travmaya maruz kalıyor. Bu veriler, dental travmaları dünyanın en sık görülen beşinci sağlık sorunu haline getiriyor.
En Yüksek Risk Okul Çağındaki Çocuklarda
Spor kazaları, düşmeler ve çarpmalar travmatik dental yaralanmaların en yaygın nedenleri arasında yer alıyor.
Özel gereksinimi olan bireylerde — otizm, epilepsi, serebral palsi, görme engeli — bu risk daha da yüksek.
Travmalar; estetik kayıplar, çiğneme ve konuşma sorunları ile beraber psikolojik etkiler de yaratabiliyor.
Diş Yerinden Çıktıysa: Sütün İçine Koyun, Köküne Dokunmayın
Rehbere göre, diş tamamen yerinden çıktığında doğru ilk yardım hayati önem taşıyor. Yapılması gerekenler:
-
Kök kısmına dokunulmayacak.
-
Dişin kurumasına izin verilmeyecek.
-
Diş temiz bir kapta sade süt içine konacak.
-
60 dakika içinde diş hekimine ulaştırılacak.
Bu adımlar uygulandığında, kişinin kendi dişinin yeniden yerine yerleştirilme şansı büyük ölçüde artıyor.
Diş Kırıldıysa: Parça Bulunup Süt İçinde Korunmalı
Dişin bir parçası kırıldıysa:
-
Kırık parça kurutulmadan,
-
En kısa sürede bulunmalı,
-
Temiz bir kapta süt içine konulmalı,
-
60 dakika içinde diş hekimine gidilmeli.
Kırık parçanın geri takılması en doğal ve estetik sonucu sağlıyor. Parça bulunamazsa bile acilen diş hekimine başvurulması gerekiyor.
Spor Yaralanmalarında Ağız Koruyucusu Şart
Diş travmalarının en sık yaşandığı sporlar:
-
Futbol
-
Basketbol
-
Boks
-
Güreş
-
Hokey
-
Tekvando
-
Beyzbol
Bakanlık, sporcularda ağız koruyucusu ve yüz koruyucu başlık kullanımının önemine dikkat çekiyor. Ağız koruyucular, dişlerin yanı sıra dil, dudak ve yanak yaralanmalarını da büyük ölçüde engelliyor.
Müdahale Gecikirse Diş Kaybı Kaçınılmaz
Geciken müdahale, diş kaybının kalıcı hale gelmesine neden oluyor. Diş yerine protez uygulansa bile özellikle ön diş kayıpları:
-
Öz güven eksikliği
-
Gülme ve konuşmadan çekinme
-
Sosyal dışlanma
-
Okul başarısında düşüş
-
Yetişkinlikte iş ve ilişki sorunları
gibi ciddi etkiler yaratabiliyor.
Erken Müdahale ve Korunma Hayati Önem Taşıyor
Ağız koruyucu kullanımı gibi koruyucu tedbirler ve travma sonrası doğru, hızlı ilk yardım sayesinde diş kayıplarının önemli bölümü önlenebiliyor.