Kaza ve yaralanma gibi acil durumlarda hastalara müdahalede ilk müdahaleyi yapan paramedikler, hayati bir görevi yerine getirir. Bu nedenle hayatının ve kariyerinin başında olan birçok genç, paramedik olmanın hayalini kurar. Ancak paramedik olmak için üniversiteyi kazanmak, tek başına yeterli değildir. Çünkü paramedik olmanın özel şartları söz konusudur.
Paramedik Nedir?
Paramedik ya da acil tıp teknikeri, kaza ve yaralanma gibi acil durumlarda hastaya ilk müdahalede bulunan sağlık profesyonelidir. Paramedikler, özel hastanelerde ve devlet hastanelerinde çalışabilir.
“Hayat kurtarmak”, paramedikler için öncelikli misyon olsa da paramediklerin tek görevi acil durumlara müdahale etmek değildir.
Paramedik Ne İş Yapar?
Bir paramediğin en önemli görevleri, acil durumlarda kanamayı durduran müdahaleler yapmak ve hastanedeki personele, hastanın durumuyla ilgili net ve doğru bilgiler vermektir. Bu görevler, hastanın acil durumu ve hayati tehlikeyi atlatması açısından kritik önem taşır.
Acil durumlara müdahale etmenin yanı sıra paramedikler, şu görevleri yerine getirebilir:
- Acil çağrılara yanıt verebilir.
- Ambulans ile gelen hastayı tıbbi tesise götürebilirler.
- Acil doğum durumunda, doğuma destek olabilirler
Paramediklerde Bulunması Gereken Özellikler Nelerdir?
Paramedik adayları şu niteliklere sahip olmalıdır:
- Hızlı karar verebilmeli ve olay yerinde hızlı hareket edebilmelidir.
- Yoğun stres altında çalışabilmelidir.
- Ansızın gelişen krizleri yönetebilmelidir.
- Hasta yakınları ile kolay iletişim kurabilmelidir.
- Gerekmesi durumunda ambulans kullanabilmelidir.
Nasıl Paramedik Olunur?
Paramedik olmanın ilk şartı eğitimdir. Adayın, 2 yıllık üniversite ya da sağlık meslek yüksekokulu mezunu olması gerekir. Paramedik olmak isteyen aday, acil yardım paramedik bölümünü ya da programını seçmelidir.
Mezun olan aday, stajını da tamamladıktan sonra paramedik olarak işbaşı yapabilir. Ancak bir adayın paramedik olabilmesi için (o dönem itibarıyla bulunuyorsa) ÖSYM kılavuzunda yer alan özel şartları da yerine getirmesi gerekir.
Paramedik Olma Şartları Nelerdir?
Paramedik olmak isteyen kişinin, şu şartları yerine getirmesi gerekir:
- Üniversitelerin 2 yıllık acil yardım paramedik bölümünden ya da meslek yüksek okullarının 2 yıllık acil yardım paramedik programından mezun olmak
- ÖSYM kılavuzunda özel şartlar yer alıyorsa, bu şartları yerine getirmek
ÖSYM kılavuzunda yer alan özel şartlar maddesi, geçmiş dönemlerde şu özel şartları içeriyordu:
- Sürücü belgesi almaya engel bir durumu bulunmamak
- Ruh sağlığı açısından sağlıklı olduğunu kanıtlayabilmek
- 17-23 yaş arasında olmak
- Erkekler için 1.65, kızlar için 1.60 cm’de kısa olmamak
- Boy uzunluğunun (cm olarak) son iki rakamından en çok 5 fazla veya 15 eksik kilo ağırlığında olmak
- Sedyedeki bir hastayı ekip arkadaşıyla birlikte taşıyabilecek fiziki yeterliliğe sahip olmak
Paramedik Boy-Kilo Şartı Kalktı mı?
Yukarıda sıraladığımız özel şartlar, 2019 itibarıyla ÖSYM kılavuzlarından çıkartılmıştır. Dolayısıyla boy-kilo şartı kaldırılmıştır.
Ancak paramedik olmak isteyen bir öğrenci, üniversite sınavına girdiği sene yayınlanan ÖSYM kılavuzunu dikkatle incelemelidir. Eğer güncel kılavuzda boy-kilo ile ilgili özel şartlar yer alıyorsa bu şartlar o yıl için tekrar geçerli olacaktır.
Sağlık Meslek Lisesi Mezunları Paramedik Olabilir mi?
2014 yılına kadar sağlık meslek lisesi mezunları, KPSS yoluyla paramedik olabiliyordu. Paramedik adayları için bu tarihe kadar herhangi bir üniversite ya da yüksekokul bitirme şartı bulunmuyordu. Ancak 18 Ocak 2014’te yapılan düzenlemeyle paramedik olmak isteyen kişilere 2 yıllık yüksekokul ya da üniversite bitirme şartı getirildi.
Dolayısıyla, sağlık meslek lisesi mezunları doğrudan paramedik olamaz. Paramedik olmak isteyen sağlık meslek lisesi mezununun öncelikle üniversitelerin ya da sağlık yüksekokullarının 2 yıllık ilk ve acil yardım programını bitirmesi gerekir.
Paramedik Olmak İçin Hangi Sınava Girilir?
Üniversitelerin ve meslek yüksekokullarının paramedik bölüm ve programlarına yerleşmek isteyen adaylar, TYT sınavında şu derslerden sorumludur:
- Türkçe
- Matematik
- Fen Bilimleri
- Sosyal Bilimler
Paramedik Olmak İçin En Az Kaç Net Gerekli?
Üniversite sınavında daha az net yaparak özel üniversitelerin paramedik bölümlerine ve programlarına yerleşilebilir. Ancak devlet üniversiteleri dikkate alındığında, bir adayın derslere göre TYT sınavında yapması gereken minimum net sayıları şöyle olması gerekmektedir:
- Türkçe: 28,75 net
- Matematik: 4,00 net
- Fen: 2,50 net
- Sosyal bilimler: 8,25 net
*Bu net hesaplaması, YÖK Atlas-Net Sihirbazı programındaki veriler esas alınarak örnek teşkil etmesi amacıyla hazırlanmıştır. Paramedik bölüm ve programlarına yerleşimini garanti altına almak isteyen adayın, önümüzdeki TYT sınavlarında daha az ya da daha fazla net yapması gerekebilir.
İlk ve Acil Yardım Bölümü Taban Puanı 2022
2022 yılında ilk ve acil yardım bölümü taban puanları şu şekildedir:
