Sağlık Çalışanları Sendikası Genel Başkanı Menderes Özer, Sedat Atlas ve Halil İbrahim Şaşmaz kamu ve sağlık personellerini yakından ilgilendiren, en çok merak edilen soruları gerçekleştirdikleri söyleşide yanıtladı. Tek kalem maaş, performansa dayalı ek ödeme sistemi, branş dalında sendikalaşmanın yakın geleceği, 5510 sayılı kanun, sabit ek ödemelerin genel bütçeye aktarılması gibi pek çok soruya verdikleri yanıtlar Personel Sağlık Ağında!
Tek kalem maaş sistemi mi ? Yoksa Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi mi?
SEDAT ATLAS : Tek kalem maaş sistemini ilk dile getirenlerden birisiyim. Tek tip kadro ve Tek Kalem Maaş sistemi bir çok sorunun temelden çözülmesini sağlayacaktır. Performans sistemi temelinde yarış olduğu gibi bu yarışta da ihmalkârlık mümkündür. Artık performans sistemi bir dönem gereklilikleri karşılayabiliyorken artık çağımızın gerekliliklerini karşılamamaktadır.
Döner sermaye sistemini yürütmek için 5 bin den fazla personel çalışmakta sistemin kaldırılması ile sadece 5 bin iş gücü açığa çıkacaktır. Açığa çıkan personel sahada değerlendirilebilir. Bir birini delen farklı uygulamaya sebep olan ödemelerin kaldırılması ile çalışma huzuru sağlanacaktır. Her ay ne maaş alacağını bilen personel işine daha iyi motive olacaktır. Bana göre kaldırılmasının faydalarını sayarak bu yazıya sığdıramayız.
Branş dalında sendikalaşma doğrumudur Getirisi ne olacak ?
SEDAT ATLAS: Bana göre ne doğru ne yanlış sendikalar branşlaşsa yine aynı yerdeyiz. Branşlaşmasa yine aynı yerdeyiz. Hekimler zaten ayrıldı. Yarında içlerinden dahiliyeciler sendikası çıkar. Hemşireler ebeler de ayrılıyor. Bayram sonrası da Gih-Sen memurları kuracağız diyorlar.
Aslında olması gereken hepimiz bir gemiye binip hak aramaktı olmadı gemiyi değiştirmeliydik Yine olmadı başka gemiye geçmeliydik ama maalesef olmadı uzun bir süre sendikalar branşlaşarak devem edecek gibi görünüyor.
5510 Sayılı Kanun 2008 öncesi ve sonrası mağduriyeti neden oluştu ? Çözümü nedir ?
SEDAT ATLAS: 5510 Sayılı kanun 1 Ekim 2008 de kabul edilmiştir. Aslında bu kanun sadece memurları değil tüm çalışanları ilgilendirmektedir.
5434 Sayılı kanun ise 1 Ekim 2008 den önce memur olanlar kapsamaktadır.
5434 sayılı kanunun amacı maaşından fazla prim kesintisi olmayan memurlar için yasalaşmış bir kanundur. Bu kanun 1 Ekim 2008 de kaldırılarak prime dayalı hesaplama sistemi getirilmiştir. Maaşından prim kesilmeyen memur böylelikle mağdur olmuştur.
Bugün sendikalar sabit ek ödemeleri prime tabi tutarak bunu çözmek istiyor bu yanlış sabit ek ödemeden prim kesilirse 2008 sonrası fayda görürken 2008 öncesi boşu boşuna cebinden prim ödeyecek.2008 sonrası fayda görür derken de memuriyete yeni başlayanlar fayda görür pandemi nesli sağlıkçılar 14 yıl ödenmemiş prim kaybı söz konusudur.
Emekli maaşları 2008 sonrası için hesaplama formülü ne kadar çok prim kesintisi o kadar çok emekli maaşı
2008 öncesinde ise hesaplama prime dayalı değil derece ve ek göstergeye göre formüle edilmektedir.
Bu yüzdende 3600 ek gösterge 2008 öncesinde işe yaradığı gibi 2008 sonrasına aynı oranda işe yaramayacaktır. Aylık bağlanma oranı mağduriyeti ise ayrı bir konudur.
Yine benim çözüm önerim tüm memurlar 5434 sayılı kanuna yani emekli sandığına yeniden tabi tutulmasıdır.
Bu şekilde hem geriye dönük hem geleceğe dönük herkesin mağduriyeti çözülmüş olur.
Sabit Ek ödemelerin genel bütçeden ödenmesi bize ne getirisi olacaktır ?
SEDAT ATLAS: Sabit ek ödemeler genel bütçeden ödenecek olması güzel bir gelişme ama detayları görmek lazım detaylar bizi daha zararlı halede sokabilir.
Öğretmelerin sabit ek ödemesi genel bütçeden hesaplanıp tek bordro içinde ödeniyor ama SGK prim kesintileri yok buda pek avantajlı olmuyor.
Olur da sabit ek ödemeler genel bütçeye alınır ödenirken döner sermaye ek ödemeden mahsup edilmez geri kalan personele ödenirse 2.500 liraya kadar artış olur ama bu şekilde mi yasalaşacak bekleyip hepimiz göreceğiz. Beklenilen yönde düzenleme olmaz ise bu gürültüler boşuna çıkmış olacak.
Toplu sözleşme ikramiyesi (sendika yardımı) sizce kalkmalı mı ? Ayrıca Sendika üyeliğin E-Devletten uygulamaya geçirilmesi dengeleri değiştirir mi ?
SEDAT ATLAS: Sendika yardımının kalkması ve üyeliğin e devletten kabul edilmesi dengeleri tamamen değiştirir. Şu an gözlemlediğimizde bir çok memur sendika yardımı ücreti alabilmek için üye olduğunu söylemekte. Düşünsenize sendika yardımı yok sendika aidatı sana hizmet vermeyen sendikaya cebinden para ödeyeceksin çok dengeler değişir.
Sendika üyeliği E Devletten olmalı yıl olmuş 2022 online hizmetten faydalanmalıyız. Üye olmak için 3 nüsha kağıt istifa etmek için 3 nüsha kağıt bunun için kesilen ağaçlara yazık günah.
Sosyal medyada Hekim ve diğer sağlık çalışanlarının girmiş oldukları tartışmayı nasıl yorumluyorsunuz?
SEDAT ATLAS: Tartışmanın temelin ücret adaletsizliği var. Her zaman söylüyorum önce en düşük memur aylığı yoksulluk sınırı üzerinde Tek kalem maaş ve sonrasında eğitim,iş güçlüğü ve unvana göre adaletli bir şekilde artırılarak ödenmesi çalışma huzurunu getirir. Bununla birlikte üst düzey makamlara da hekim dışı kadrolarda verilmelidir.
Tek kalem maaş sistemi mi ? Yoksa Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi mi?
MENDERES ÖZER: Elbette dileğimiz tek kalem maaş ama gerçekçi olmak lazım Sağlık Bakanlığı’nın performans sisteminden hiçbir zaman vazgeçmeyeceği bir gerçek. Adil bir performans sistemi de olamayacağına göre hekim dışı personelin kayıplarının telafi edilerek performans sisteminden çekilmesi doğru bir yaklaşım olur.
Şöyle 2012 temmuz ayına kadar gidecek olursak sabit ek ödemenin ilk uygulandığı zamanlar ortalama 600-700 tl ödenen bir sabit ek ödeme vardı ve o günün şartlarında sağlık çalışanlarının aldığı döner sermaye sabit ek ödemeden daha yüksek idi.
Yani bugün 2500 Tl sabit ek ödeme alan bir personel döner sermaye olarak 2500 tl den daha fazla bir ücret alırdı. Yıllar içinde bu tutarlar gitgide azalarak sonunda sıfırlandı. Burada da ters bir orantı var. İş yükünün arttığı ,hasta sayısının arttığı girişimsel işlemlerin arttığı bir sistemde performansın azalması mantıkla açıklanamaz . Çözüme gelecek olursak sağlık personeline en az 2500 tl seyyanen zam yapılarak performans sisteminden çekilmesi atılacak en doğru adımdır.
Branş dalında sendikalaşma doğrumudur Getirisi ne olacak ?
MENDERES ÖZER: Bu tarz sendikalaşmanın branşlar arası ayrımcılık ve bölünmeden başka bir işlevinin olduğuna inanmıyorum. Her sendika kurulurken güçlenmek ve yetkili olmak ilkesi ile yola çıkar. Sağlık bakanlığında bir branşın tamamının üye olması durumunda bile yetki alınabilme durumu yoktur. Baştan yetkiyi hiçbir zaman alamayacağını bilip sendikacılık yapmanın doğru bir hareket olduğunu düşünmüyorum.
5510 Sayılı Kanun 2008 öncesi ve sonrası mağduriyeti neden oluştu ? Çözümü nedir ?
MENDERES ÖZER: Bu konuda maalesef sahanın yeteri kadar bilgisi yok. 2008 yılında çıkan bir kanunla personel 2008 10. Aydan önce ve sonra işe girme şeklinde ayrıştırıldı. Emekli keseneklerinden tutunda emekli maaşına kadar araya farklılıklar girdi. Bugün çalışan personelin maaşından 5434’e tabi olanlardan % 16 5510’a tabi personelden % 14 kesinti yapılmaktadır.
Başka bir ayırım sıklıkla dile getirilen 3600 ek gösterge konusunda mevcuttur. 3600 ek göstergenin yürürlüğe girmesi durumunda 5510 sayılı kanuna tabi personelin emekli maaşında herhangi bir iyileştirme olmayacaktır. Yine bugünlerde sıklıkla dile getirilen sabit ek ödemenin emekliliğe sayılması konusunda dahi bu ayırım olacaktır. Emekliliğe sayılması için ortalama 500 tl emekli keseneği kesilmesi gerekir. Ancak bu durumda 5434’ e tabi personele bir katkı sağlamayacak ve kesilen 500 TL boşuna kesilmiş olacaktır.
5510 sayılı kanuna tabi personelin ise emekliliğine katkısı olacaktır. Özetle aynı işi yapan personellerin arasına sadece işe girdikleri tarih farklı diye bu ayırım ve haksızlığa tabi olmalarını doğru bulmuyoruz. 5510 sayılı kanunun tüm çalışanların eşit haklara sahip olması şeklinde güncellenmesi gerekmektedir.3600 ek gösterge çalışmasının da önce bu ayırım ortadan kaldırılması gerekir.
Sabit Ek ödemelerin genel bütçeden ödenmesi bize ne getirisi olacaktır ?
MENDERES ÖZER: Bu soruya cevap verebilmek için öncelikle şu 2 maddeyi bilmek gerekir.
1-Genel bütçeden ödenince döner sermaye olarak dağıtılan miktardan düşecek mi?
2- Personelin ek ödemesi hesaplanırken mahsuplaşma işlemi yapılacak mı?
Dağıtılan miktardan düşmeyip personelden de mahsup edilmezse lisans mezunu bir sağlık çalışanı için en az 2500 tl gibi bir gelir demektir.
Dağıtılan miktardan düşüp, personelin ek ödemesinden mahsup edilirse Tek artısı maaşın içinde ödenmesi olacaktır. Maddi bir artış sağlamayacaktır.
Toplu sözleşme ikramiyesi (sendika yardımı) sizce kalkmalı mı ? Ayrıca Sendika üyeliğin E-Devletten uygulamaya geçirilmesi dengeleri değiştirir mi?
MENDERES ÖZER: Memurun sendikalaşması için olumlu bir gelişme olsa da, aidat ödediği üye olduğu sendikaya karşı hakkını aratma hesap sorma konusunda elini zayıflattığını düşündüğümden kaldırılmasını doğru buluyorum.
Sosyal medyada Hekim ve diğer sağlık çalışanlarının girmiş oldukları tartışmayı nasıl yorumluyorsunuz?
MENDERES ÖZER: Tabi gönül ister ki 39 branşın tamamı uyum içinde çalışsın , çalışanların tamamı sağlık sistemi içinde bir ekiptir. Umarım en kısa zamanda bu çalışma barışı tekrar sağlanır. Bu konuda hekimlerin mali hakları önünde engel olarak hekim dışı personeli görmelerine ise anlam veremiyorum. Bugün bakanlık koltuğundan tutun da milletvekilliği, Genel müdürlük, daire başkanlıkları, sağlık müdürlükleri vs. Karar alıcı bürokrasinin tamamında hekimler var. Hekim dışı personeli sorgulamaları yerine kendi meslektaşlarını sorgulamalarını daha doğru buluyorum. Bugün eylem kararların da mobing uygulayan, tutanak tutan başhekimlik koltuklarında dahi hekimler oturmaktadır.
Cumhurbaşkanlığı iftar yemeğinde yaptığınız görüşmelerde hangi bilgileri edinebildiniz? Sağlık Komisyonu üyeleri ve Sayın Recep AKDAĞ ve Sağlık Bakanı Fahrettin KOCA hangi bilgileri aktardı ?
Halil İbrahim Şaşmaz: Öncelikle, sağlıkçı meslektaşlarım adına sorularım olduğunu cevaplar için dilerse istediği zaman, istediği yere gelebileceğimi belirtince çok samimi, babacan bir gülümsemeyle “sağlıkçılar benim birinci önceliğim, yardımcı olayım buyurun deyince ben sorularımı peş peşe sıraladım. Benzer soruları Doktor vekillerimiz ve TBMM sağlık komisyon başkanımız ve önceki bakanımız sayın Recep Akdağ‘a da yönelttim.
Tek Kalem maaş hakkında çalışmanız var mı?
Sağlık bakanımız sayın Fahrettin Koca net bir ifadeyle “Performans sistemi kalkmayacak çünkü, diğer kamu memur maaşlarının altında kalırsınız! Bu sebeple, Sabit ek ödemeyi maaşınızla birleştirip genel bütçeden karşılayacağız, tüm personelin dağıtılan döner miktarından ek ödeme almalarını sağlayacağız, Bunu yaparken hastaneleri döner dağıtabilecek gelir elde etmelerini de sağlayacağız” dedi.
Sağlık komisyon üyesi Doktor vekillerimize yönelttiğim soru; Sözleşmelilerin kadroya geçirilmesi hakkında çalışmanız var mı?
Bu konuda iki farklı seçenek üzerinde durulduğunu, Kamudaki tüm sözleşmelilerin kadroya geçirilmesi ya da kadroluların haklarının tamamına yakını sözleşmelilere verilebileceğini anlattılar. Daha önce çalışma bakanımızın da ifade ettiği ve 6. toplu sözleşme de alınan karar gereği 3+1 ler 4. yılını doldurunca kadroya geçebilir şeklinde anlattılar.
Ek gösterge çalışma komisyonu sendikalar ile birlikte 28 Mayıs’ta son rötuşlar için toplanacak. 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek. Ancak, çok net olmamakla birlikte benim anladığım SHS na 3600 verilirken pratisyen hekimlere 4200 ve Uzman hekimlere 4800 verilebileceği yani alttan üste herkese 600 ek gösterge verileceğini düşünüyorum. Bu konuda net bir ifade yok ama, konuşmalardan izlenimim bu yönde.
Sayın Recep Akdağ,
Komisyon olarak bakanlığın kararlarını beklediğini ve Temmuz ayına yetişmesi için çalıştıklarını söylediler.
Halil İbrahim Şaşmaz: Cumhurbaşkanımızın talimatıyla tüm çalışmalar Temmuz ayına yetişecek.
3600 ek gösterge 2023 Ocak’ta yürürlüğe girecek.
3600 sadece Lisansiyer SHS yi kapsayacak.
Pratisyen hekimler 4200
Uzm. Hekimler 4800 olacak.
Temmuzda seyyanen zam yok. Enflasyon tutarı % lik zam olarak verilirken üste onluk yuvarlama yapılabileceği ve %35-40 olacağı yönünde.
Sözleşmelilere kadro verilecek olsa son atamalar sözleşmeli olmazdı. Buna dayanarak, sözleşmeliler kadrolu memur haklarının birçoğu verilerek mağduriyetler minimum seviyeye indirilecek.
Çakılı kadro sözleşmelilere asgari görev süresi belirlenip puanlarına göre tayin olabilecekler.
