The Lancet’te yayımlanan Küresel Hastalık Yükü araştırması, yaşam süresi artsa da gençler arasındaki ölümlerin endişe verici şekilde yükseldiğini ortaya koydu.
Dünyaca ünlü tıp dergisi The Lancet’te yayımlanan ve Berlin Dünya Sağlık Zirvesi‘nde sunulan Küresel Hastalık Yükü (GBD) araştırması, dünya genelinde ortalama yaşam süresi yükselmesine rağmen, ergenler ve genç yetişkinlerde ölüm oranlarının arttığını gösterdi. Araştırmacılar, bu eğilimi “küresel ölçekte yeni bir halk sağlığı krizi” olarak nitelendirdi.
🌍 Gençler Arasında Ölüm Oranları Artıyor
COVID-19 salgınının ardından ortalama yaşam süresi yeniden yükselse de, 204 ülke ve bölgeyi kapsayan çalışmada alkol, intihar ve kazalara bağlı ölümlerin gençler arasında ciddi biçimde arttığı saptandı. Özellikle Kuzey Amerika ve Latin Amerika’da madde bağımlılığı ve intihar vakaları başlıca nedenler olarak öne çıktı.
Araştırmayı yürüten Washington Üniversitesi Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü (IHME) Direktörü Dr. Christopher Murray, “Ergenler ve genç yetişkinler arasında oldukça belirgin bir artış dikkat çekiyor. Özellikle genç kadınlarda bu artış, kaygı ve depresyon oranlarındaki yükselişle bağlantılı” dedi.
📱 Sosyal Medya ve Ruh Sağlığı Arasındaki Tartışma
Murray, gençlerin ruh sağlığındaki bozulmanın nedenleri konusunda bilimsel fikir birliği bulunmadığını belirterek, “Sosyal medya mı, elektronik cihazlar mı, yoksa ebeveynlik anlayışındaki değişim mi? COVID-19’un etkisi açık, ancak temel nedenler hâlâ tartışmalı” ifadelerini kullandı.
🌍 Coğrafi Eşitsizlikler Dikkat Çekiyor
Araştırmaya göre 2023 itibarıyla kadınların ortalama yaşam süresi 76,3 yıl, erkeklerin ise 71,5 yıl oldu. Ancak bölgeler arası fark büyük:
-
Yüksek gelirli ülkelerde ortalama ömür 83 yıla,
-
Sahra Altı Afrika’da ise yalnızca 62 yıla ulaştı.
Sahra Altı Afrika’da özellikle 15-29 yaş arası kadın ölümlerinde yüzde 61 artış görülürken, nedenler arasında gebelik komplikasyonları, trafik kazaları ve menenjit öne çıktı.
⚠️ “Kayıp Nesil” Uyarısı
Amref Health Africa Genel Müdürü Dr. Githinji Gitahi, kıtadaki gençlerin yüzde 60’ının 25 yaş altı olduğunu hatırlatarak, “Zayıf sağlık sistemleri ve aşı eksiklikleri bu potansiyeli yok ediyor” dedi.
🩺 Kronik Hastalıklar ve Önlenebilir Riskler
Araştırmada ayrıca kronik hastalıkların küresel sağlık sorunlarının üçte ikisini oluşturduğu, hastalık yükünün yarısının ise yüksek tansiyon, sigara, hava kirliliği ve obezite gibi önlenebilir risklerden kaynaklandığı tespit edildi.
Çalışmanın başyazarı Prof. Emmanuela Gakidou, düşük gelirli ülkelerdeki ilerlemenin uluslararası sağlık yardımlarındaki azalma nedeniyle tehdit altında olduğunu vurguladı:
“Bu ülkeler küresel fonlara bağımlı. Yardımların azalması, sağlık eşitsizliklerini derinleştirecek.”