ABD’deki Yale Üniversitesi tarafından geliştirilen kişiye özel kanser aşısı, 9 böbrek kanseri hastasında tümörleri tamamen ortadan kaldırarak büyük bir başarıya imza attı. Bağışıklık sistemini güçlendiren aşı, kanser hücrelerini hedef alarak sağlıklı dokulara zarar vermeden etkili oldu. Faz 2 çalışmaları devam ediyor.
Mart 2019 ile Eylül 2021 arasında klinik çalışmaya katılan hastalar, Temmuz 2023’te yapılan üç yıllık muayenede kansersiz olduğu tespit edildi.
Bağışıklık Sistemini Güçlendiren Kişiye Özel Aşı
Yale Kanser Merkezi ve Dana-Farber Kanser Enstitüsü tarafından geliştirilen aşı, cerrahi müdahale sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için hastaya özel tasarlandı. Çalışmanın başyazarı Dr. David Braun, “Amacımız, bağışıklık sistemini doğrudan tümöre özgü hedeflere yönlendirmekti” dedi. En agresif böbrek kanseri türlerinden biri olan berrak hücreli renal hücreli karsinom (ccRCC), hastaların yüzde 85-90’ında ölüme yol açarken, bu yeni aşı tedavisi hastalığın nüksetmesini önleme konusunda büyük umut vaat ediyor.
Bağışıklık sistemi, mutasyonların yüzde 65’ine kadarını tanıyıp tepki verdi
Faz 1 aşamasında aşı, hastalar tarafından ne kadar tolere edilebildiği ve güvenliği açısından test edildi. Çalışmaya katılan 9 hasta, toplamda 7 doz aşı aldı (ilk aşamada 5, hatırlatma aşamasında 2 doz). Dört hasta yalnızca aşı olurken, beş hasta düşük dozda bağışıklık tedavisi ilacı ipilimumab ile birlikte aşılandı.
Bağışıklık sistemi, hastaların tümörlerindeki kanserle ilişkili mutasyonların yüzde 65’ine kadarını tanıyıp tepki verdi. Aşı, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasını sağlayan “neoantijen” adı verilen protein fragmanları kullanılarak geliştirildi. Her hastanın tümörü genetik olarak dizilendi, kanser spesifik proteinler belirlendi ve bu proteinleri tanıyacak peptitler laboratuvarda sentezlendi. Daha sonra, bu peptitler birleştirilerek kişiye özel bir aşı oluşturuldu.
Grip benzeri hafif semptom gözlendi
Araştırmacılar, aşının hem bağışıklık tedavisiyle hem de tek başına aynı olumlu sonuçları verdiğini ve ciddi yan etkilere yol açmadığını belirtti. Hastalarda yalnızca grip benzeri hafif semptomlar gözlemlendi.
Dr. Braun, “Bağışıklık sisteminin T hücreleri aracılığıyla güçlü ve uzun süreli bir tepki verdiğini görmek son derece cesaret verici. Bu, kanserle savaşta bağışıklık yanıtını kalıcı hale getirebileceğimizin bir göstergesi” dedi.
Çalışmanın sonuçları, bilim dünyasının en prestijli dergilerinden biri olan Nature’da yayımlandı. Ancak aşının etkinliğinin kesin olarak belirlenmesi için daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç var. Şu anda faz 2 denemeleri sürdürülüyor ve bu aşamada aşı, bağışıklık sistemini güçlendiren Keytruda (pembrolizumab) adlı ilaç ile birlikte test ediliyor.
Kanser aşısı, onkoloji alanında devrim yaratabilir mi?
Onkoloji alanındaki araştırmalar, şimdiye kadar kanserin geniş bir yelpazede bağışıklık sistemini atlatmasını önleyebilecek bir aşı geliştirme konusunda zorluklar yaşamıştı. Ancak Yale Üniversitesi’nin geliştirdiği bu kişiye özel kanser aşısı, kanser tedavisinde çığır açabilecek bir adım olabilir.
Böbrek hücreli karsinom, dünya çapında en yaygın 10 kanser türü arasında yer alıyor. Her yıl dünya genelinde 400 binden fazla yeni vaka tespit edilirken, ABD’de bu sayı yaklaşık 80 bin civarında.
Sigara kullanımı, obezite, yüksek tansiyon, genetik faktörler ve ailede böbrek kanseri öyküsü, bu hastalığın gelişme riskini artırıyor. Teşhis oranlarının yıllar içinde artmasının, daha gelişmiş tarama yöntemleri ve farkındalığın artışıyla bağlantılı olduğu düşünülüyor. (TRT Haber)