İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD): Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit Rehberi

İnflamatuvar bağırsak hastalıkları (IBD), bağırsak mukozasında kronik, yeniden eden inflamasyonla karakterize iki ana hastalığı içerir: Crohn hastalığı (CH) ve ülseratif kolit (ÜK). Bu hastalıklar, karın ağrısı, kanlı ishal, kilo kaybı, yorgunluk gibi sistemik ve lokal semptomlarla seyreder.

İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD): Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit Rehberi

İnflamatuvar bağırsak hastalıkları (IBD), bağırsak mukozasında kronik, yeniden eden inflamasyonla karakterize iki ana hastalığı içerir: Crohn hastalığı (CH) ve ülseratif kolit (ÜK). Bu hastalıklar, karın ağrısı, kanlı ishal, kilo kaybı, yorgunluk gibi sistemik ve lokal semptomlarla seyreder. Dünya genelinde 6 milyonun üzerinde kişinin etkilendiği İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD)’nin sıklığı, batı ülkelerinde artış eğilimindedir. Ülkemizde epidemiyoloji çalışmaları, 100.000’de 40–60 vaka prevalansı göstermektedir. Bu makalede İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD)’nın tanımı, epidemiolojisi, patofizyolojisi, risk faktörleri, klinik bulgular, tanı yöntemleri, farmakolojik ve cerrahi tedavi yaklaşımları, beslenme önerileri, komplikasyon yönetimi, hasta eğitimi ve uzun dönem takip stratejileri detaylı olarak ele alınacaktır.

İçindekiler

1. Tanım ve Etiyoloji

İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD) iki alt tipte incelenir:

Etiyolojide genetik yatkınlık, immün yanıt bozuklukları, bağırsak mikrobiyotasındaki disbiyozis ve çevresel tetikleyiciler (sigara, diyet, ilaçlar) rol oynar.

2. Epidemiyoloji ve Coğrafi Farklılıklar

İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD) prevalansı, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa’da en yüksek olup 100.000’de 300-400 vaka prevalansı gözlenir. Doğu Avrupa ve Asya’da artış trendi mevcutken, genel prevalans 100.000’de 40-50 arasındadır. Türkiye verileri, son yıllarda izlenen artışla 100.000’de 60-80 arasındadır. CH ve ÜK oranları eşit yakın olmakla birlikte, CH erkeklerde hafif üstünlük, ÜK kadınlarda az farkla daha fazla görülmektedir.

3. Patofizyoloji

Patogenezde temel dört unsur etkileşir:

4. Risk Faktörleri

İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD) riskini artıran faktörler:

5. Klinik Bulgular ve Hastalık Seyri

İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD)’da semptomlar hastalık tipine ve tutulum bölgesine göre çeşitlenir:

Hastalık seyri remisyon ve alevlenme dönemleriyle karakterizedir. Alevlenme şiddeti hafif, orta ve ağır olarak sınıflandırılır ve tedavi protokolleri buna göre şekillenir.

6. Tanı Yöntemleri

Tanıda kolonoskopi, görüntüleme ve laboratuvar incelemeleri birlikte değerlendirilir:

7. Hastalık Şiddeti ve Sınıflama

Hastalık aktivitesi sıklıkla klinik skorlama sistemleri ile değerlendirilir:

8. Farmakolojik Tedavi

İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD)tedavisinde amaç remisyon induksiyonu ve sürdürülmesidir. İlaç grupları:

8.1. Aminosalisilatlar

8.2. Kortikosteroidler

8.3. İmmünsüpresifler

8.4. Biyolojik Ajanlar

8.5. JAK İnhibitörleri

9. Non-Farmakolojik Yaklaşımlar

10. Cerrahi Endikasyonlar ve Yöntemler

Cerrahi genellikle medikal tedaviye yanıt vermeyen komplikasyonlar için gereklidir:

11. Beslenme ve Diyet Önerileri

12. Komplikasyonlar ve Ekstrintestinal Bulgular

13. Hasta Eğitimi ve Yaşam Kalitesi Yönetimi

14. Uzun Dönem Takip ve Remisyon

15. Sonuç

İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD), multidisipliner ve bireye özgü stratejiler gerektiren kronik durumlar olup erken tanı, uygun farmakolojik ve non-farmakolojik yaklaşımlar, cerrahi endikasyonların zamanında belirlenmesiyle semptomlar kontrol altına alınabilir. Beslenme desteği, hasta eğitimi, psikososyal destek ve uzun dönem izlem programları, remisyon sürelerini uzatır ve yaşam kalitesini iyileştirir. Sağlık Ağı olarak bizler, İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları (IBD)’da en güncel kanıta dayalı rehberleri ve kapsamlı yönetim önerilerini sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.

Exit mobile version