Guatr Nedir?
Boynun alt ön kısmında, soluk borusu çevresinde bulunan tiroid bezinin büyük bir şişmesine guatr denir. Özellikle iyot eksikliği olan kişilerde sık görülür ve Türkiye’de görülme sıklığı yüksektir. Cinsiyet dağılımına bakıldığında kadınlar erkeklere göre 5 kat daha fazla risk altındadır.
Guatr, nodülleri olan veya olmayan büyümüş bir tiroid bezidir. Nodüller doktorlar tarafından çeşitli görüntüleme testleri ile takip edilir. Nadir de olsa kanserli kabul edilirse ameliyat gerekebilir. Ayrıca günümüzde guatr için iyot tedavisi de kullanılmaktadır. Normal çalıştığı sürece tiroid bezi ne kadar büyük olursa olsun yemek yeme ve soluk borusuna baskı yapmadığı sürece hasta için sorun oluşturmaz.Bazı durumlarda iyot tedavisi veya ameliyat yapılabilir. Bu durum “toksik guatr” olarak da bilinir.
Guatr genellikle ağrılı değildir, ancak çok büyürse öksürme, yutkunma ve nefes almada güçlüklere neden olabilir. Tedavi guatrın boyutuna, semptomlara ve hastalığa neden olan faktörlere bağlıdır. Göze çarpmayan ve sorun yaratmayan küçük tümörler genellikle tedavi gerektirmez.
Guatr Belirtileri
Guatr belirtileri kişiden kişiye değişir. Hormon seviyelerinde değişikliğe neden olmuyorsa, genellikle boğazınızın alt kısmında şişlik dışında herhangi bir belirti görmezsiniz. Daha ciddi durumlarda ise aşağıdaki belirtilerle karşılaşılır:
- Boğazda gerginlik
- Öksürme
- Ses kısıklığı
- Yutma güçlüğü (disfaji)
- Nefes almada güçlük
- Hırıltı
- Kollar kaldırıldığında baş dönmesi
Bununla birlikte, guatrın altında yatan nedene bağlı olarak farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu durumun olası belirtileri şunlardır:
- Tez canlılık ve sinirlilik
- İshal, bulantı, kusma
- Sıcağa tahammülsüzlük ve aşırı terleme; titreme
- Artan iştaha rağmen kilo kaybı
- Çarpıntı ve sinüs ritminde (kalbin normal atışı) düzensizlik
- Saç dökülmesi, ince ve kırılgan saçlar; nemli cilt
- Güç kaybı
- Âdet kanamasında düzensizlik; hafif seyrek kanama
Bazı insanlarda hipotiroidizm de olabilir. Hipotiroidizm belirtileri şunları içerir:
- Depresyon
- Kabızlık
- Soğuğa tahammülsüzlük
- Kilo alımı veya kilo kaybetmede artan zorluk (sağlıklı bir diyete ve egzersize rağmen)
- Yorgunluk/uyku hali
- Zayıf ve kırılgan saçlar ve tırnaklar; kuru cilt
- Eklem veya kas ağrıları
- Âdet döngüsünde düzensizlik veya doğurganlık sorunları
Guatr Kimlerde Görülür?
- Ailede ya da akrabalar arasında tiroit kanseri, nodül ya da tiroit ile ilgili sağlık problemlerinin olması
- Yetersiz iyot alımı
- Vücutta iyot eksikliğine yol açan diğer durumlar
- Kadınlar erkeklerden daha fazla guatr riski taşır
- 40 yaş sonrası görülme sıklığı artar
- Gebelik
- Menopoz
- Boyun ya da göğüs bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi
Guatr Hastalığının Sebepleri Nelerdir?
- Endemik iyot eksikliği
- Çeşitli ilaçlar
- Tiroit enfeksiyonu
- Genetik
- Kanserler
Guatr Tedavisi
Özellikle küçük guatrlarda tedavi gerekmez. Ameliyat öncesi büyümeyi durdurmak veya yavaşlatmak için yaşlı hastalarda tiroid hormon tedavisine başlanır. Endemik iyot eksikliği olan yerlerde iyotlu beslenme kullanılır. En etkili tedavi, tiroid dokusunun çoğunun cerrahi olarak çıkarılmasıdır.
Guatr tedavisi durumun tipine bağlıdır. Örneğin, yaygın olarak toksik guatr olarak bilinen, toksik guatr olarak bilinen bir tür cerrahi olmayan tedavi mümkündür. Bu kişilerde tiroid fonksiyonunu normal seviyelere indirmek için hipertiroidizmi baskılayan ve azaltan ilaçlar kullanılır. Guatrı tedavi etmenin diğer yolları, tiroid bezini ameliyatla tamamen çıkarmak veya radyoaktif iyot tedavisi ile organı tamamen yok etmektir. Her iki tedavi de tiroid bezini tamamen çıkarır. Tiroid cerrahisi genellikle açık olarak yapılması gerektiğinden hastalar taburcu olduktan sonra bir gün içerisinde normal hayatlarına dönebilmektedir.
