Evde bakım maaşı, çalışma durumu olmayan birçok insanın bakım ihtiyaçlarını karşılamak üzere ihtiyaç duyduğu bir yardım türüdür. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ödenen bu ödenek, halk arasında “maaş” olarak dillendirilse de aslında bir yardım ödeneğidir. Enflasyon oranlarıyla birlikte evde bakım maaşı da zamlandığı için çok sayıda vatandaş bu maaşın 2023 yılında ne kadar olduğunu merak eder.
Her altı ayda bir kez enflasyon oranları da dikkate alınarak bakım aylığına zam gelebilir. Çünkü enflasyon, bakım masraflarını da etkiler. Ancak yine de bu yardımı bir maaş gibi düşünmek birçok vatandaşın yanlış bir kanıya varmasına ve evde bakım yardımının asgari ücret tutarında olduğunu düşünmesine yol açar.
Evde Bakım Maaşı Nedir?
Evde bakım maaşı ya da evde bakım parası, sosyal devlet ilkesi gereği bakıma muhtaç hasta, yaşlı ve engelli vatandaşlara bakım ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için devlet tarafından aylık olarak ödenen maddi yardımdır.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile kaymakamlıklar tarafından koordine edilen bu ödeneğe başvuru yapmak için belirli şartlar vardır. Ayrıca gerekli şartları sürdürmeyen kişilerin maaşları kesilebilir.
Bu nedenle evde bakım maaşı alan ya da almayı düşünen kişilerin bu yardım hakkında bütün detaylara hakim olması gerekir.
Evde Bakım Maaşı Şartları Neler?
Bakıma muhtaç bir hastaya, yaşlıya ya da engelliye evde bakım maaşı bağlanabilmesi için üç temel şart gözetilir.
- %50 oranında ya da daha yüksek oranda engellilik durumunun olması ve personel sağlık raporunda “ağır engelli” ibaresinin yer alması
- Haneye giren bütün gelirlerin toplanıp hanede yaşayan kişi sayısına bölünmesiyle elde edilen tutarın net asgari ücretin üçte ikisinden düşük olması gerekir.
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yapılan inceleme sonucunda kişinin bakıma muhtaç olduğunun teyit edilmesi gerekir.
Özellikle üçüncü madde son derece önemlidir. Çünkü bazen ilk iki maddedeki şartları yerine getiren kişiler doğrudan evde bakım aylığı alabileceğini düşünse de kişiyi ve aileyi ziyaret eden sosyal hizmet görevlisi, kişinin bakıma muhtaç olmadığı yönünde rapor yazarsa evde bakım aylığı almak mümkün olmaz.
Evde Bakım Maaşı Kişi Başına Düşen Gelir 2023
Evde bakım maaşının alınabilmesi için kira, maaş ve diğer gelirler de dahil olmak üzere eve giren bütün gelirin toplanması ve hanede yaşayan kişilerin sayısına bölünmesi ve bu işlem sonucunda asgari ücretin üçte ikisinden düşük bir tutara ulaşılması gerekir. Bu tutar, 2023 yılı için yaklaşık 5000 TL’dir.
Örneğin 5 kişilik bir ailenin toplamda aylık 17 bin TL gelirinin olduğunu varsayalım. On yedi bini beşe böldüğümüzde erişeceğimiz tutar 3 bin 400 TL olur. Böyle bir durumda, diğer şartlar da taşınıyorsa bir aile ferdinin bakım aylığı alması mümkün olur.
Ancak ailedeki kişi başı gelir 5 bin liranın üzerine çıktığı anda evde bakım maaşı kesilir. Yani bu maaşın devam edebilmesi için kişi başı gelir şartının sürekli olarak korunması gerekir.
Evde Bakım Maaşı Başvuru
Evde bakım maaşı başvurusunu engelli bireyin yakını yapar. Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine veya Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir.
Müracaat esnasında şu belgelerin hazır bulundurulması gerekir:
- Başvuru dilekçesi (Başvuru esnasında temin edilebilir.)
- Bakıma muhtaç kişinin “ağır engelli” olduğunu gösteren rapor
- Engelli kişinin ve bakıcısının kimlikleri ve kimlik fotokopileri
- İkametgah belgesi
- İkametgah belgesine göre ailede yaşayan kişilerin maaş bordroları, varsa kira gelir beyanları ve mal durumunu gösteren belgeler
- Engelliye ait iki adet vesikalık fotoğraf
- Engelli kişi eğitim görüyorsa öğrenim belgesi
- Engelli kişinin annesi ve babası boşanmışsa ilgili mahkeme kararı
- Vasi kararı söz konusuysa vasilik belgesi
Kimler Bakıcı Olabilir?
Herkes engelli kişilerin bakıcısı olamaz ve bakım yardımı alamaz. Mevcut yönetmeliğe göre sadece şu kişiler bakıcı olup yardım almaya hak kazanabilir:
- Eş
- Çocuklar
- Çocuklarının eşleri
- Anne ve baba ile onların anne ve babaları
- Torunlar ve torunlarının eşleri
- Kardeşler, kardeşlerinin eşleri ve çocukları
- Kardeş çocuklarının eşleri
- Eşin anne ve babası, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri ile çocukları
- Amcaları ve amcalarının eşleri
- Amca çocukları ile bunların eşleri
- Halaları ve halalarının eşleri
- Hala çocukları ile bunların eşleri
- Dayıları ve dayılarının eşleri
- Dayı çocukları ile bunların eşleri
- Teyzeleri ve teyzelerinin eşleri
- Teyze çocukları ile bunların eşleri
Evde Bakım Maaşı Ne Zaman Yatar?
Evde bakım aylığı her ayın 15’i ile 31’i arasında yatırılır ve bazı şehirlerde yaşayan kişiler ödemelerini daha erken alabilirler. Bu nedenle Google’da sık sık “evde bakım maaşı yatan iller” araştırması yapılır.
Ayrıca vatandaşların birçoğu günaşırı PTT’ye giderek sorgulama yapmayı tercih eder. Ancak bu hem yorucu ve zahmetli bir işlemdir hem de PTT’nin iş yükünü arttır.
Evde bakım aylığının yatıp yatmadığını öğrenmenin en net yolu E-Devlet üzerinden evde bakım maaşı sorgulaması yapmaktır.
Evde Bakım Maaşı Sorgulama
Söz konusu ödeneği almaya hak kazanan kişiler E-Devlet’te yer alan Engelli Evde Bakım Ödeme Bilgileri Sorgulama hizmetinden yararlanarak ödeneklerinin yatıp yatmadığını öğrenebilirler.
Bu sorgulama işlemi için şu adımlar takip edilmelidir:
- Engelli Evde Bakım Ödeme Bilgileri Sorgulama sayfası açılır.
- Kimliğimi Şimdi Doğrula butonuna tıklanır.
- İlgili bölümlere T.C. ve E-Devlet şifresi yazılır.
- Giriş Yap butonuna tıklanır.
- Kişinin ödeme bilgilerine dair detaylı bilgiler ekranda belirir.
Evde Bakım Maaşı Alanlara Emeklilik Hakkı 2023
Bütün gün ve hatta gece boyunca bakıma muhtaç yakınlarıyla ilgilenen kişiler başka bir işte çalışamadığı için bazı dönemlerde evde bakım aylığının yaşanan mağduriyeti gidermeye yetmediği tartışılır ve emeklilik konusu gündeme gelir.
Ancak 2023 yılı itibarıyla bakım aylığı alan kişiler için emeklilik durumu söz konusu değildir ve bu yönde atılmış herhangi bir adım da yoktur. Dolayısıyla böyle bir beklenti, en azından 2023 yılı için gerçeği yansıtmaz.
Yine de ileriki yıllarda böyle bir düzenleme gündeme gelebilir. Çünkü emekli aylığı alan ve bu aylık asgari ücretin altında kaldığı için mağduriyet yaşadığını düşünen kişi sayısı her geçen yıl artar.
Öte yandan evde bakım maaşı alan kişilerin bayram ikramiyesi gibi ödemelerden de mahrum olduğunu hatırlatmak gerekir.
Evde Bakım Maaşı Ne Kadar? 2023
Zorlaşan hayat koşulları nedeniyle bakım aylığı her yıl iki kere zamlanır. Bu doğrultuda evde bakım maaşı 2023 yılı başında 4 bin 400 liraya yaklaşmıştır.
Ancak bu tutar 2023 yılı Ocak ve Temmuz ayları arasında geçerlidir ve evde bakım maaşının 2023 yılı Temmuz ayından itibaren 5 bin lirayı aşması beklenir.
Diğer taraftan, asgari ücret arttıkça evde bakım maaşı almak için gerekli olan kişi başı maksimum gelir düzeyinin de artış göstereceği yani işsiz fertlerin bulunduğu aileler için evde bakım aylığı almanın kolaylaşacağı gözden kaçırılmamalıdır.
Emekli bakım maaşına dair en güncel gelişmeler hayatın her alanında bilgilendirici haberler yapan Personel Sağlık NET’ten takip edebilir.