Covid-19 Özelinde Sağlık Çalışanlarının Biyolojik Risk Etmenlerine Maruziyeti ve Korunma Tedbirleri..
Değerli dostlar, malumunuz üzere yaklaşık olarak 2 senelik bir zaman sürecinde en başta ülkemiz olmak üzere tüm dünyayı etkisi altına alan küresel bir salgın hastalık ile karşı karşıyayız. Doğal
olarak bir nevi küresel biyolojik bir savaşın içindeyiz. Coronavirus yaygın adı ile Covid 19 virüsünün neden olduğu pandemi de bu küresel biyolojik savaş halinin öncü savaşçıları sağlık personelidir. Bu yorucu yıpratıcı ve ölümcül sonuçları olan süreçte kaybettiğimiz bu virüse yenik düşen ve vefat eden
görev şehidi olan(bana göre)bir çok sağlık çalışanı arkadaşımız oldu onlara hepinizin huzurunda Yüce Tanrım’dan sonsuz rahmet diliyorum.
Sevgili dostlar!
Covid-19 salgını özelinde sağlık çalışanlarımızı korumaya yönelik gerek bakanlık düzeyinde gerekse taşra düzeyinde bir çok önlem alınmış ve sahada uygulanmıştır. Yasal Mevzuatımız olan 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu 2012 yılında çıkarılmış ve odağına statü farkı olmaksızın tüm çalışanları almıştır. Yine 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununa bağlı olarak çıkarılmış ikincil mevzuatlar mevcut olup bunlardan bir tanesi de hatta sağlık personelinin bu pandemi döneminde güvenli ve hijyenik
çalışma koşullarında çalışmasını esas alan ve mesleki biyolojik risk maruziyetinin engellenmesine matuf ve vakıf bir yönetmelik olan, ”Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik”tir.
Saygıdeğer sağlık çalışanı dostlarım!
Yukarıda bahsini yaptığım ilgili yönetmeliğin Risk düzeyi başlığı 5.maddesinin c) fıkrasında Grup 3 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı olan biyolojik etkenler. tanımlaması mevcuttur. Yönetmelikteki bu tanıma göre Covid-19 enfeksiyon etkeni 3.Grup biyolojik etkenler sınıfındadır. Şöyle ki tanıma baktığımızda ,insanda ağır hastalıklara neden oluyor,sağlık çalışanları ve
diğer çalışanlar açısından ciddi tehdit oluşturuyor toplumda yayılma riski zaten bulaşı hızı düşünüldüğünde oldukça fazla ki dünya geneli bir salgına neden oluyor ve nihayetinde günümüz
şartlarında etkili tedavisi ve aşı ile korunma imkanı da olan bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. O halde madem ki böyle bir küresel biyolojik risk etmeni ile karşı karşıyayız etkin korunma ve tedavi yöntemleri en başta biz sağlık çalışanlarının en güçlü argümanı olmak zorundadır.İşte sağlık çalışanının Covid -19 etkeninden korunması ve çalışan sağlığı bakımından en önemli husus sağlık personelinin biyolojik risk etmenine yoğun olarak maruz kalabileceği çalışma ortamlarında maruziyet süresini en aza indirmek suretiyle mevcut viral yükünün minimize edilmesidir.Kaldı ki yine aynı yönetmeliğimizin Risklerin azaltılması başlığı
8.maddesinde – (1) İşveren, işyerinde biyolojik etkenlere maruziyet riskinin azaltılması için aşağıdaki önlemleri alır: a) Yapılan risk değerlendirmesi sonucunda, çalışanların sağlık ve güvenliği için risk olduğu ortaya çıkarsa, çalışanların maruziyetini önler. b) Bunun teknik olarak mümkün olmadığı hallerde, yapılan iş ve risk değerlendirmesi dikkate alınarak,
sağlık ve güvenlik yönünden yeterli korumayı sağlayacak şekilde, çalışanların maruziyet düzeyinin en aza indirilmesi için özellikle aşağıdaki önlemleri alır:
1)Maruz kalan veya kalabilecek çalışan sayısı, mümkün olan en az sayıda tutulur.
2) Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri, biyolojik etkenlerin ortama yayılmasını önleyecek veya ortamda en az düzeyde bulunmasını sağlayacak şekilde düzenlenir. Denilmektedir.
Burada 3 önemli husus göze çarpmaktadır. Biyolojik Risk Etmenlerine Maruziyet riskini kabul edilebilir
düzeye veya güvenli sağlıklı bir düzeye indirebilmek için ;
1-Sağlık Personelinin Pandemi şartlarında yaptığı göreve ilişkin spesifik bir risk değerlendirmesinin
yapılması
2-Biyolojik risk Etmenlerine maruziyet riskinin en fazla olduğu hizmet birimlerinde/kliniklerde ve
servislerde(Özellikle Covid-19 klinik ve yoğun bakım klinikleri) sağlık personelinin en az kişi ile minimum
sürede iş görmesinin temini ki sağlık personelinin viral yükünün azaltılmasının en etkin yöntem ve usülü
budur.24 saatlik çalışma düzeni hele ki bu pandemi şartlarında, yasal mevzuata ve insani değerlere ne
kadar uygundur takdirini siz değerli okuyuculara bırakıyorum.
3-Çalışanların hizmet prosesleri,çalışma süreleri,vardiyaları ile çalışma ortamlarının hijyenik ve kontrol
edilebilir güvenli refah bir çalışma düzeni organizasyonu tesis edilmesi hususudur.
Burada tabiki personel azlığı ve kıt insan kaynakları ile bir salgın mücadelesi yapıldığını da göz ardı
edemeyiz.
Sevgili dostlar !
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gayet medeni insani ve anlaşılabilir bir kanun olup işyerlerinde kamu özel fark etmez işverenlere yükümlülükler ve sorumluluklar yüklediği gibi,çalışanlara da
sorumluluklar ve yükümlülükler yüklemiştir. Biyolojik risk etmenlerine maruziyetin yoğun yaşandığı hastanelerimizde sağlık personeli ve diğer tüm personel işveren/başhekimlik makamının iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine ilişkin vermiş olduğu tüm talimatlara sorgusuz sualsiz uymak zorundadır. Örneğin yine ilgili yasal mevzuat gereğince hastanelerimizde işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinde görevli işyeri hekimlerimiz tarafından yapılan sağlık muayenelerine katılım göstermek ve biyolojik risk ajanlarından korunma kapsamında işyeri hekiminin ve işverenin talimatlarına uymak zorundadırlar. Hastanelerde görevli olan ve işveren/başhekimler adına çalışma ortamının gözetiminde çalışanların hijyenik ve güvenli çalışmalarının temini gözeten iş güvenliği uzmanlarının da kişisel korunma kapsamında önermiş olduğu Kişisel Koruyucu Ekipmanları çalışanlar kullanmak zorundadır. Hülasa sevgili dostlar aslında önlemek, ödemekten daha ucuz ve insanidir. Covid 19 pandemisinin yıkıcı etkilerinden sağlık çalışanlarımızı korumak ve çalışanlarında korunma tedbirlerine uyması hem ilgili yasal gereklilik hem de insani bakımdan evrensel bir olgudur. Hepinize kovidsiz kazasız ve belasız günler diliyorum.
Ercan MATTAOĞULLARI
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı