Emeklilik sisteminde köklü değişiklikleri öngören reform paketi, 2025 yılı sonuna kadar devreye girecek. Yeni modelde kök veya taban aylık kavramları kaldırılacak ve emeklilik, sigorta prim günü esasına göre hesaplanacak. 2024 yılı bitmeden yürürlüğe girmesi planlanan reform ile sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği sağlanacak.
Yeni düzenlemelerle, sigorta başlangıcı yapılan bireylerin makul bir yaşa kadar çalışmalarının zorunlu olacağı belirtiliyor. Ayrıca, tamamlayıcı emeklilik sistemi ile mevcut emeklilerin yaşam standartlarının artırılması hedefleniyor. Ekonomi yönetimi, yeni emeklilik modeli ve tamamlayıcı emeklilik düzenlemelerini yasama yılı tamamlanmadan Meclis gündemine getirecek. Bu paket, yeni sigorta başlangıcı yapan çalışanların haklarını belirlerken, mevcut emeklilerin sorunlarına da çözüm önerileri sunacak.
PRİM ÖDEME ŞEKLİ DEĞİŞİYOR
Yeni sistemde sigorta prim günü ve prim ödeme şekilleri değişecek. Yeni sistemin devreye alınmasıyla kadınlarda 60, erkeklerde 65 yaşta emekli olma zorunlu hale getirilecek. Yalnız bu zorunluluk yasa yürürlüğe girdiği tarihten sonra sigorta başlangıcı yapılanları kapsayacak. Yani çoğunluğu 2000 ve sonrasında dünyaya gelenler, bu emeklilik sistemine tabi olacak. Emeklilik sistemindeki bir diğer değişiklikse herkesin ödediği prim gün sayısına göre maaş alması olacak. Prim gün sayısı esasının uygulanmasına bağlı olarak, yeni dönemde emekli olan sigortalıların hayatından kök emekli aylığı ve taban emekli aylığı gibi kavramları da ortadan kalkacak.
KIDEM TAZMİNATI VEYA MAAŞ İMKANI
Mevcut çalışanlar içinse tamamlayıcı emeklilik sistemi genişletilecek. Otomatik Katılım Sistemi yeniden gözden geçirilecek. Bu sistem, işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşecek. Tamamlayıcı emeklilik; 2017 yılından bu yana uygulanan ve işverenlerin, çalışanlarını, zorunlu olarak bireysel emeklilik sistemine dahil ettiği Otomatik Katılım Sistemi üzerine kurgulanacak. Tamamlayıcı emeklilik başladığında Otomatik Katılım Sistemi artık olmayacak. Tamamlayıcı emeklilik sistemini emeklilik şirketleri yürütecek. Çalışan emekliliği geldiğinde sosyal güvenlik kapsamında işvereninden kıdem tazminatını, devletten de emekli maaşını alacak. Ayrıca bir de tamamlayıcı emeklilik sisteminden emekli olup, birikimlerini elde etme veya maaş hakkı kazanacak.
ÇALIŞANDAN KESİNTİ YAPILMASI GÜNDEMDE
Çalışan emeklilerden genel sağlık sigortası priminin kesilmesi de yeni sistemde öngörülen modellerden biri. Bu modele göre de hali hazırda çalışan 2 milyondan fazla emekliden sigorta primi kesilecek. Emekli aylıklarını almaya devam eden bu emeklilerden yüzde 12,5 oranında maaş kesintisi yapılması da gündemde. Çalışan emeklilerin 1 milyon 797 bin 390’ını erkek, 225 bin 621’ini kadın çalışanlar oluşturuyor.
GEÇİNEMEYENE SOSYAL YARDIM
En düşük emekli aylığı belli bir limite getirilecek. Artık en düşük emekli maaşına Hazine destek vermeyecek. Hane bazlı emekli maaşlarına destek sağlanacak. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından geçinemeyen ve emekli maaşı düşük olan dar gelirlilere yol-yakıtgıda ulaşım gibi destekler sağlanacak. Kira yardımı nakit olarak verilecek. AK Parti’nin üzerinde çalıştığı reform paketinin 2025 bütçesi sonrasında ele alınması bekleniyor. Kademeli bir geçiş süreci de öngörülüyor. (Kaynak: Yeni Şafak – UĞUR DUYAN)
