Kayseri’de Aziz Basileios tarafından 368-373 yılları arasında inşa ettirildiği değerlendirilen ve dünyanın en eski hastanesi kabul edilen yapı, yeniden gün yüzüne çıkarılmayı bekliyor.
Melikgazi ilçesinde büyük bir depremin ardından kurulan bu kompleks; düşkünler yurdu, aşevi ve hastaneyi aynı çatı altında birleştirerek dönemine göre eşsiz bir sağlık ve sosyal yardım merkezi oluşturdu.
Ücretsiz Tedavi ve Yataklı Hizmet Sunuyordu
Tarihi kayıtlara göre hastane, yataklı tedavi hizmeti sağlıyor, hastalara ücretsiz bakım sunuyor ve dönemin önemli hekimlerini bünyesinde barındırıyordu. Bu yönleriyle modern hastanelerin pek çok özelliğini yüzyıllar önce taşıdığı vurgulanıyor.
Kalıntılar Gün Yüzüne Çıkmayı Bekliyor
Günümüzde sadece bazı kalıntıları ulaşılabilir durumda olan yapı, hem sağlık tarihçileri hem de arkeologlar tarafından büyük önem taşıyor. Uzmanlar, bu tarihi eserin korunarak araştırmalara açılmasının sağlık tarihine ışık tutacağını belirtiyor.
Üzerine inşa edilen gecekonduların kaldırılması ve bölgede kapsamlı bir kazı çalışması yapılması gerektiğini belirten Tarihçi Yazar Halit Erkiletlioğlu, “Şehrin kapıları önünde 368-373 yıllarında 5 sene içinde kurulmuş olan dünyanın en eski hastanesinin önündeyiz. Niye dünyanın en eski hastanesi? Bundan evvel hastaneler yok muydu? Vardı. Sümerler, Hititler zamanında insanlar daha çok tapınaklarda tedavi oluyordu. Oradaki rahipler, birtakım sihirler, büyülerle, ot ve ilaçlarla birlikte tedavi etmeye çalışıyorlardı. Daha sonra Roma’da ‘Valetudinarium’ denilen asker hastaneler vardı. Bunlar da sadece cerrahi müdahaleler yapıyorlardı. Sivil halka bakmıyorlardı. Yani kargı yaralanması, ok yaralanması vesaire” diye konuştu.
“Profesyonel hekimler burada görev yaptılar”
Yapının en eski hastane olarak değerlendirilmesinin nedenini anlatan Erkiletlioğlu, “Basileios, Ortodoks Hristiyanlığının önemli bir din adamıdır. Onun döneminde bir depremden sonra, Kayseri halkına yardım etmek üzere önce bir düşkünler yurdu, daha sonra bir aşevi, daha sonra bu hastaneyi yaptırdı. Bu hastanenin dünyanın ilk hastanesi olmasının şartları şunlar; birincisi, yataklı tedavi kurumu. Bundan öncekiler yataklı tedavi kurumu değil. Gelen hastaları yatırıyorlar. İkincisi, ücretsiz tedavi ediyorlar. Üçüncüsü de Basileios, o zamanki generallere, valilere ve 2 tane imparatora 366 tane mektup yazmak suretiyle şehre destek istedi ve hekimleri buraya davet etti. Dolayısıyla Bizans içindeki profesyonel hekimler burada görev yaptılar” ifadelerini kullandı.
“Arkeolojik kazıya tabi tutulması lazım”
Yapının, dünya tarihi açısından önemli olduğunu belirten Erkiletlioğlu, “Bu hastane bu şartlarla dünyanın ilk hastanesi olarak kabul ediliyor. Bu yönde birçok da kaynak var. Gevher Nesibe Şifahanesi, bu dediğimiz tarihten aşağı yukarı 834 yıl sonra yapılmış. 1206 yapılışı. Burası 368-373 yıllarında yapıldı demiştik. Arada 800 sene fark var. Gevher Nesibe, Anadolu’daki ilk şifahane ve tıp fakültesi yan yana. Burada tıp fakültesi yok. Burası hastane. Buraya ünlü doktorları davet etmişler. Hasta bakıcılığı görevini de gönüllü rahipler ve rahibeler yapıyorlar. Dünyanın ilk hastanesinde Hipokrat ve Galenos’un tedavi metotları uygulanıyor. Bütün bu adanın köklü bir biçimde arkeolojik kazıya tabi tutulması lazım. Üzerindeki gecekonduların kaldırılması lazım. Dünya tarihi için çok önemli bir noktadayız. Çok miktarda kaynak var. O dönemin Sozomes diye bir kilise tarihçisi var. Onun burayla ilgili yazıları var. Aziz Basileios’un 366 tane mektupları var. Onların bazıların da buradan bahsediliyor” dedi.