Kanun teklifi ile genel bütçe kapsamındaki idarelerin bütçe tertiplerine 817 milyar 271 milyon 632 bin lira, özel bütçeli idarelerin bütçe tertiplerine 63 milyar 203 milyon 143 bin lira olmak üzere toplam 880 milyar 474 milyon 775 bin lira ödenek eklenecek.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde yer alan “personel giderleri” ve “Sosyal Güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri” ekonomik kodlarını içeren tertiplere, başlangıç ödeneklerinin yüzde 40,5’i oranında, “Cumhurbaşkanı ödeneği” ekonomik kodlu tertibe başlangıç ödeneğinin yüzde 20,2’si oranında ödenek eklemesi yapılacak. Bu kapsamda yapılan ödenek eklemeleri karşılığı Hazine yardımı ödenekleri ilgili idare bütçelerine eklemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na bağlı genel bütçe gelir tahmini toplam 1 trilyon 80 milyar 515 milyon 421 bin lira artırılacak.
Teklifin gerekçesinden
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın imzasını taşıyan 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
Teklifin gerekçesinde, 17 Aralık 2021 tarihli ve 7344 sayılı 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile merkezi yönetim bütçe giderleri için “1.750.957.322.000 Türk lirası ödenek tahsis edildiği” hatırlatılarak, “Ancak dünyada ve ülkemizde yaşanan ekonomik ve jeopolitik gelişmeler sonucu genel fiyatlar seviyesinde önemli artışlar meydana gelmiş, dolayısıyla bütçe ödeneklerinde de artış yapılması ihtiyacı doğmuştur. Ödenek ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri bütçelerinin ‘personel giderleri’ ve ‘Sosyal Güvenlik Kurumuna devlet primi giderleri’ ekonomik kodlarını içeren tertiplerine yapılan ödenek eklemeleri dahil toplamda 1.080.515.421.000 Türk lirası ödeneğin eklenmesi teklif edilmektedir.” ifadelerine yer verildi.
Gerekçede şunlar kaydedildi:
“Ek ödenek ihtiyacı; başta doğal gaz ve elektrik fiyatlarında yaşanan maliyet artışlarının vatandaşlarımıza yansıtılmaması için BOTAŞ’a yapılan kaynak transferleri, enflasyon nedeniyle kamu görevlilerinin maaş ve ücretlerinde yapılan artışlar, emekli maaşlarında yapılan artışlar, sosyal güvenliği olmayan vatandaşların sağlık prim ödemeleri, işveren prim teşviki ödemeleri gibi Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bütçe transferleri, kamu idarelerinin elektrik, akaryakıt ve yakacak alımları ile taşımalı eğitim, ücretsiz ders kitabı, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile özel eğitim okullarında eğitim alan engelli bireylerin destek eğitim giderleri,
savunma ve güvenlik kurumlarının ödenek ihtiyaçları başta olmak üzere mal ve hizmet alım giderlerindeki artışlar, memur aylık katsayısındaki artışa bağlı olarak aile hekimliği hizmetlerine ilişkin giderler, engelli evde bakım destekleri ve 65 yaş üstü bakıma muhtaç yaşlıların ve engelli vatandaşlarımızın aylıklarındaki artışlar, ilk ve ortaöğretim öğrencilerine verilen burs ve harçlıklar, yurt dışına gönderilen öğrencilerin burs ve öğrenim giderlerindeki artışlar, sosyal yardım giderlerindeki artışlar, aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilerin ücretleri için ödenecek devlet katkısı ödemeleri, hububat üretimi yapan çiftçilerimize ödenen ilave girdi maliyet desteği,
döviz kuru artışı nedeniyle uluslararası kuruluşlara yapılacak üyelik aidatı ve katkı payı ödemelerindeki artışlar, hububat fiyatlarındaki artışların tüketicilere yansıtılmaması amacıyla TMO’ya yapılan görevlendirme giderleri ve diğer KİT görevlendirme giderlerindeki artışlar, maliyet artışları nedeniyle sermaye giderlerindeki artışlar, başta Elazığ, Malatya, Adıyaman ve İzmir illerinde yapılanlar olmak üzere afet konutlarının yapım giderleri ve diğer afet zararlarının karşılanması amacıyla yapılan giderler ile faiz ve diğer giderlerdeki artışlardan kaynaklanmaktadır.”
Gerekçede, Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamında imza altına alınan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme’nin 5’inci maddesinin birinci fıkrasında kamu personelinin mali ve sosyal haklarında 2022 yılının birinci döneminde yüzde 5, ikinci döneminde yüzde 7 artış yapılmasının kararlaştırıldığı belirtildi.
6’ncı Dönem Toplu Sözleşme ile 2022 yılının birinci dönemi için belirlenen yüzde 5 oranının 19 Ocak 2022 tarihli ve 7351 sayılı Kanun’un 16’ncı maddesi ile yüzde 7,5 olarak yeniden düzenlendiği belirtilen gerekçede, “Bu çerçevede 2022 yılının birinci döneminde yüzde 5 oranında zam öngörülmüş olsa da 7351 sayılı Bütçe Kanunu yüzde 2,5 oranında ilave zam verilmiş ve aynı dönemde oluşan enflasyon farkı ile birlikte toplamda kamu personelinin zam oranı, yüzde 30,95 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılının ikinci dönemi için yüzde 7 oranında zam öngörülmüş olmakla birlikte, enflasyon farkı nedeniyle bu oranın daha yüksek gerçekleşeceği görülmektedir.” ifadeleri kullanıldı.
Öte yandan 11 Ağustos 2021’de imzalanan 2021 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü’nde kamu işçilerinin brüt çıplak ücretlerine 2022 yılının birinci döneminde yüzde 5, ikinci döneminde yüzde 5 artış yapılacağının hüküm altına alındığı anlatılan gerekçede, bununla birlikte 3 Şubat 2022’de yapılan Ek Çerçeve Anlaşma Protokolü ile 2022 yılının birinci dönemi için öngörülen yüzde 5 zam oranının yüzde 7,5 olarak yeniden belirlendiği kaydedildi.
Bu kapsamda 2022 yılının birinci döneminde yüzde 5 zam öngörülmüş olsa da Ek Çerçeve Anlaşma Protokolü ile yüzde 2,5 ilave zam verildiği ve aynı dönemde oluşan enflasyon farkının ücretlere ayrıca yansıtıldığı bildirilen gerekçede şu ifadeler kullanıldı:
“2022 yılının ikinci dönemi için yüzde 5 oranında zam öngörülmüş olmakla birlikte, enflasyon farkı nedeniyle bu oranın daha yüksek gerçekleşeceği görülmektedir. Öte yandan merkezi yönetim bütçe gelirlerinin; gayrisafi yurt içi hasıla deflatörü, TÜFE ve Yi-ÜFE, ihracat ve ithalat gibi makroekonomik göstergelerde beklenen değişiklikler, bu değişiklikler karşısında alınan proaktif kararlar ve ilk beş aylık bütçe gelir gerçekleşmeleri de göz önünde bulundurulduğunda Bütçe Kanunu gelir hedeflerinin üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Ek bütçe ödeneklerinin gerektireceği finansman ihtiyacının merkezi yönetim bütçe gelirlerindeki artışla karşılanması öngörülmektedir.
Merkezi yönetim bütçe gelir artış tutarları, bütçe kanunu teklifine bağlı (B) işaretli cetvelde gelir kalemleri itibarıyla yer almaktadır. Mali disiplin anlayışının ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin bütçe hakkının gereği olarak ilave ödenek ihtiyacı olan tertiplere yeteri kadar ödenek eklenerek kamu hizmetlerinin yürütülmesinde herhangi bir aksaklık oluşmaması amacıyla bütçe kanunu teklifi hazırlanmıştır.”
