Böbrek Yetmezliği Nedir?
Kronik böbrek yetmezliği veya kronik böbrek hastalığı, zamanla böbrek fonksiyonunun kaybıdır. Ani gelişmeyen kronik böbrek yetmezliği yavaş yavaş gelişir. Altta yatan nedene bağlı olarak, ilerleyen böbrek fonksiyon kaybı sonunda böbreği çalışamaz hale getirebilir.
Böbrek Yetmezliği Türleri Nelerdir?
Beş farklı böbrek yetmezliği türü vardır. Bunlardan ilki akut prerenal böbrek yetmezliğidir. Böbreklere yetersiz kan akışı akut prerenal böbrek yetmezliğine yol açabilir. Yeterli kan akışı olmadan, toksinler böbrekler tarafından filtrelenemez. Bu tür böbrek yetmezliği, genellikle kan akışının azalmasının nedeni belirlendikten sonra tedavi edilebilir. Akut böbrek yetmezliği, fiziksel darbe veya kaza sonucu böbreklere doğrudan travmadan kaynaklanabilir. Ayrıca toksin yüklenmesi ve böbreklere anoksi ile iskemi nedenler arasındadır. Şiddetli kanama, şok, renal damar tıkanıklığı ve kapiller inflamasyon iskemiye neden olabilir.
Kronik prerenal böbrek yetmezliği, böbreklerin uzun süre yeterli kan ile beslenmediği için büzülmeye ve fonksiyonlarını kaybetmeye başladığı bir durumdur.
Kronik intrinsik böbrek yetmezliği, böbreklerin kendi hastalıkları nedeniyle böbrekler uzun süre hasar gördüğünde ortaya çıkar. Endorenal hastalık, şiddetli kanama veya oksijen eksikliği nedeniyle böbreklere doğrudan travma ile başlar.
Kronik postrenal yetmezlik, üriner sistemin uzun süreli obstrüksiyonundan kaynaklanır. Uzun süre idrar çıkmazsa böbreklere baskı ve hasar oluşur.
Böbrek Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?
Böbrek yetmezliğinde, birçok hastada çok az menstrüel semptom görülür. Bununla birlikte, bazı hastalar asemptomatiktir. Böbrek yetmezliği belirtileri genellikle ilk başta hafiftir ve zamanla kötüleşerek erken teşhisi zorlaştırır. Böbrek yetmezliği olan kişiler genellikle ilk aşamada daha az idrar üretirler. Ayrıca bazı uzuvlar şişebilir ve nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Genel olarak böbrek yetmezliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Eskiye nazaran daha az idrara çıkmak
- Vücutta mevcut olan fazla su dışarıya atılamadığı için bacak, ayak ve ayak bileği gibi uzuvlarda şişkinlik
- Vücutta çeşitli bölgelerde görülebilecek ödem oluşumu
- Astım, viral-bakteriyel enfeksiyon veya benzeri hastalıklara bağlı olmayan, sebebi belli olmayan nefes darlığı. İlerleyen durumlarda ise nefes darlığını takip eden göğüs ağrısı
- Vücut kendisini olması gerektiği gibi yenileyemediği için ortaya çıkabilecek aşırı halsizlik, yorgunluk ve sürekli uyuma isteği
- Düzenli bir şekilde devam eden mide bulantısı
- Akıl karışıklığı
- Havale
- Çok ilerleyen vakalarda ise hastanın komaya girdiği görülebilir.
Kronik Böbrek Yetmezliğinin Evreleri Nelerdir?
Kronik böbrek hastalığı, böbreklerin süzme fonksiyonlarına göre 5 evreye ayrılmaktadır. Hastalık evresinin artması, böbreğin daha az çalıştığı anlamına gelir.
Evre 1: Böbrekte hasara neden olan bir durum vardır. Böbreğin süzme işlevi, 90 ml/dakikanın üzerindedir.
Evre 2: Böbrekte hafif derecede hasar vardır. Böbreğin süzme işlevi, 60-89 ml/dakika;
Evre 3a: Böbrekte hafif ile orta derecede hasar vardır. Böbreğin süzme işlevi, 45-59 ml/dakika;
Evre 3b: Böbrekte orta derece ile şiddetli hasar vardır. Böbreğin süzme işlevi, 30-44 ml/dakika;
Evre 4: Böbrekte şiddetli derecede hasar vardır. Böbreğin süzme işlevi, 15-29 ml/dakika arasındadır.
Evre 5: Son Dönem Böbrek Hastalığı olarak adlandırılır. Böbreğin süzme işlevinin ileri derecede bozulduğu (15 ml/dakikanın altına indiği) ve diyaliz veya böbrek nakli tedavisinin gerektiği evredir.
Böbrek Yetmezliğinin Tedavisi Nasıldır?
Böbrek yetmezliği sırasında ortaya çıkan komplikasyonların tedavisi planlanabilir.
- Tansiyon kontrolü: Böbrek yetmezliği yaşayan hastaların genellikle kontrol altına alınmada zorlanan yüksek tansiyon sorunları bulunur. Nefroloji doktoru böbrek fonksiyonlarını korumak için yüksek tansiyona yönelik ilaç tedavisi uygulayabilir. Yüksek tansiyon ilaçları başlarda böbrek fonksiyonlarını azaltabileceği için kontrollerin sıklaştırılması faydalıdır.
- Kolesterol seviyesinin kontrolü: Böbrek yetmezliği yaşayan hastalarda genellikle kalp hastalığı riskini artıracak oranda kötü kolesterol görülmektedir. Bunun için kolesterol ilaçları kullanılabilir.
- Anemi ilaçları: Kansızlığın yaşandığı durumlarda anemi ilaçları kullanılabilir.
- Sıvı birikmesine yönelik tedaviler: Kronik böbrek yetmezliği olan kişilerin vücudunda sıvı birikmeleri yaşanabilir. Tedavi sürecinde bu durumu engelleyici ilaçlar kullanılabilir.
- Düşük proteinli diyet: Böbreklere binen yükü azaltmak için düşük proteinli beslenme yaşanabilecek sıkıntıların azalması bakımından önemlidir.
