Bayram günleri, Müslümanların topluluk yaşamı için son derece özel günlerdir. Bayram günü geldiğinde, yediden yetmişe herkes sabahın erken vakitlerinde, en güzel ve temiz kıyafetlerini giyerek camilerde buluşur ve bayram namazını eda eder. Bayram namazının kılınmasıyla birlikte bayram başlar.
Bayram Namazı Nedir?
Bayram namazı, yılda iki kez, Ramazan Bayramı’nın ve Kurban Bayramı’nın ilk gününde kılınan namazdır. Güneşin doğmasından yaklaşık 50 dakika sonra edilen namazdan sonra bayram başlar ve cemaat, birbiriyle bayramlaşır. Müslümanlar için vacip olan bayram namazı, birliğin ve beraberliğin en kuvvetli simgelerinden bir tanesidir.
Bayramlar, küslerin barışması ve aile ziyaretleri için önemli birer vesiledir. Bayram günleri başta anne ve baba olmak üzere akrabalar, arkadaşlar, komşular ve vefat eden aile bireylerinin kabirleri ziyaret edilir. Namaz kılmak, Kur’an-ı Kerim okumak, dua etmek, sadaka vermek, tövbe etmek, hamd etmek, Allah’ı çokça zikretmek ve Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’e salat ve selam getirmek tavsiye edilir.
Bayramlarda Neler Yapılmalı?
Ramazan Bayramı’nda ve Kurban Bayramı’nda, yapılması müstehap olan yani güzel olan bazı uygulamalar vardır:
- Bayram sabahı erkenden uyanmak
- Namazdan önce gusül abdesti almak
- Namazdan öne misvak kullanmak
- Namaza, en temiz ve güzel elbiselerle ve güzel kokular sürünerek gitmek
- Kurban Bayramı günü, imsak vaktinden bayram namazına kadar tıpkı oruçlu gibi davranmak ve yiyip içmekten kaçınmak
- Kurban Bayramı günü, namazdan sonra kurban eti yemek
- Kurban Bayramı namazına giderken yolda yavaşaca düşük sesle tekbir getirmek (İmam-ı Azam’a göre Ramazan Bayramı namazına giderken sesli tekbir getirilmez.)
- Ramazan Bayramı için namazından önce hurma ya da şeker tarzı bir tatlı yemek
- Ramazan Bayramı’nda, fitreyi namazdan önce vermek
- Bayram namazından sonra, farklı bir yoldan eve dönmek
- Diğer inananlara, komşulara ve sevilen kişilere, “Tekabbelallahu minna ve minküm” yani “Allah bizden ve sizden razı olsun” diye dua etmek
- Çok sadaka vermek
- Neşeli olmak
- Karşılaşılan kişilerle musafaha etmek
Bayram Namazı Nasıl Kılınır?
Bayram namazı, yılda iki kez, cemaatle birlikte camide, evde ya da başka bir mekanda kılınabilir. Toplam 2 rekat olan namazın kılınışını öğrenmek, son derece kolaydır. Ancak bu namazı unutanlar ya da yanlış eda eden kişiler nedeniyle, bayram namazının kılınışını öğrenmek zor olabilir.
Bayram namazının kılınışıyla ilgili en çok yaşanan bir diğer problemse namaza geç kalmaktır. Geciken kişiler, namaza belirli bir aşamada dahil olmak isteyebilir. Ancak namaz kısa olduğu için ve çok sayıda tekbir içerdiği için, cemaatin kaçıncı rekatı eda ettiğini anlamak zor olabilir. Bu nedenle bayram namazına mutlaka erkenden gidilmelidir.
Bayram Namazı 1. Rekatı:
- Bayram namazına niyet edilir. İmamla birlikte tekbir alınır ve tıpkı diğer namazlarda olduğu gibi eller bağlanır.
- İmam ve cemaat, içlerinden Sübhaneke duasını okur.
- İmamla birlikte ikinci tekbir alınır. Eller, yana salınır.
- İmamla birlikte üçüncü tekbir alınır. Eller, yine yana salınır.
- İmamla birlikte dördüncü tekbir alınır. Bu kez, eller göbek hizasında; namazın başında olduğu gibi bağlanır.
- İmam, Euzu Besmele sonrası Fatiha suresini ve bir Zammı sure ya da Zammı sure yerine geçecek miktarda Kur’an-ı Kerim okur. Cemaat, imamı dinler.
- Rüku ve secde ile birlikte namazın ilk rekatı tamamlanır.
Bayram Namazı 2. Rekatı:
- Secdeden kalktıktan sonra namazın ikinci rekatına devam edilir. İkinci rekatın başında, imam içinden Besmele çeker.
- Daha sonra imam, sesli şekilde Fatiha suresini ve Zammı sureyi ya da Zammı sure yerine geçecek miktarda Kur’an-ı Kerim okur. Cemaat, imamı dinler.
- Ardından, imamla birlikte tekbir alınır ve eller yana salınır.
- Sonra, ikinci kez tekbir alınır ve eller yine yana salınır.
- Daha sonra, üçüncü kez tekbir alınır ve eller yine yana salınır.
- Dördüncü tekbirde, eller kulağa kadar aldırılmaz. Bu tekbir ile birlikte rükuya gidilir.
- Rüku ve secdeden sonra Tahiyyat ve Salli-Barik dualarının okunmasıyla ikinci rekat ve namaz tamamlanır.
Namaz sonra, müezzin eşliğinde teşrik tekbirleri getirilir. Tekbirlerden sonra imam, minbere çıkarak bayram hutbesini okur.
Kurban Bayramı Namazı Nasıl Kılınır?
Kurban Bayramı namazı ve Ramazan Bayramı namazı, aynı şekilde eda edilir. Kurban Bayramı namazı da yukarıda anlatıldığı şekilde kılınır. Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı için müstehaplar yani yapılması güzel olan şeyler değişiklik gösterebilir. Ancak bayram namazlarının kılınış şekilleri, değişiklik göstermez.
Aynı şekilde, namazın kılınma şartları da bayramın türüne göre değişmez. Hem Ramazan Bayramı namazı için de hem de Kurban Bayramı namazı için bazı kılınma şartları söz konusudur. Bu şartlar yerine gelmediği takdirde namaz eda edilemez.
Teşrik Tekbirleri Nedir, Ne Zaman Söylenir?
Teşrik tekbirleri, sadece Kurban Bayramı Arife sabah namaz vaktinden, bayramın dördüncü günü ikinci namazına kadar getirilmesi vacip olan tekbirlerdir. Toplam 23 adet farz namazına müteakip getirilen teşrik tekbiri, “Allahu Ekber, Allahu Ekber, La İlahe İllalahu Vallahu Ekber, Allahu Ekber ve Lillahi’l-Hamd” şeklindedir. Bu tekbiri erkekler yüksek sesle okuyabilir fakat kadınlar, içlerinden ve gizli olarak getirir.
Teşrik tekbirini getirmenin vacip olduğu zamanlarda namazını kazaya bırakan bir kişi, tekbirlerini de kazaya bırakabilir. Bazı fakihlere göre teşrik tekbirleri, vacip değil, sünnettir. Ramazan Bayramı için teşrik tekbiri getirilmez.
Bayram Namazı Kılınma Şartları
Bayram gecelerinde ve sabahlarında çalışmak zorunda olan kişiler, bayram namazının evde ya da iş yerinde kılınıp kılınamayacağını merak edebilir. Bayram namazının kılınma şartları şöyledir:
- Bayram namazı; Hanefi mezhebine göre akıllı, buluğa ermiş, hür, erkek ve mukim kişiler için vaciptir. Şafi ve Maliki mezheplerine göre müeekked sünnet, Hanbeli mezhebine göre ise farz-ı kifayedir, yani Müslümanların bir kısmı bu farzı yerine getirdiği takdirde diğer kısmı, sorumluluktan kurtulur.
- Bayram namazı; evde, iş yerinde ya da başka bir yerde kılınabilir. Ancak cemaat olması zorunludur. Bazı mezheplere göre kadınlar, çocuklar, hastalar ve yolcular; tek yani münferit olarak bu namazı eda edebilir. Bu durumda kaynaklarda, hutbe okunmayacağı yer alır. Ancak bayram namazının tek kılınması, Hanefi alimlerine göre meşru değildir.
- En az kaç kişiyle bayram namazı kılınabileceği konusunda farklı görüşler vardır. Hanefi mezhebinin önde gelen alimlerine göre namaz için imamın dışında en az üç kişinin cemaat olması gerekir. Şafi mezhebine namazdan yükümlü olan en az 40 kişilik bir cemaatin hazır bulunması gerekir.
- Bayram namazı için ezan ve kamet okunmaz. İki rekat olan bu namaz, cehri olarak bir imam ve cemaat tarafından birlikte kılınır.
