Addison Hastalığı Nedir?
Kortizol seviyeniz yüksekse Addison hastalığınız olabilir. Bu duruma genetik koddaki bir hata neden olur. Genellikle hidrokortizon, prednizon ve kortizon asetat gibi reçeteli hormonlarla tedavi edilir. Bu hormonlar her gün ağızdan alınır. Vücut hormonunun sentetik bir versiyonu olan dehidroepiandrosteron, Addison hastalığı olan kişilerin daha fazla cinsel dürtü ve ruh haline sahip olmasına yardımcı olabilir. İlaç tedavisine ek olarak, acil hormon enjeksiyonları gerektiren Addison krizi durumlarında acil tıbbi bakım gereklidir. Potasyum ve kan şekeri düzeylerini eski haline getirmek için tuzlu su veya dekstroz enjeksiyonları da kullanılabilir.
Kortizol
İnsan vücudunda kortizol ve aldosteron olmak üzere iki hormon vardır. Bu iki hormon, adrenal bezler tarafından üretilir ve vücudun seviyelerini dengelemekten sorumludur. Her iki hormonun da yetersiz miktarda olması ikincil adrenal yetmezliğe yol açabilir. Bu durumun hipofiz bezi eksikliği, iltihaplanma veya önceki ameliyat dahil olmak üzere birçok farklı nedeni vardır.
Yüksek kortizol seviyeleri, adrenal dengesizliği veya otoimmün hastalığı gösterebilir. Adrenal bezler yeterli kortizol üretmediğinde, kan basıncının tehlikeli derecede düşmesine neden olan bir “adrenal krize” yol açabilir. Bu durumdan muzdarip bir kişi, halsizlik ve yorgunluk gibi semptomlar yaşayabilir. Hastalığın semptomlarının ilerlemesini önlemek için durumun teşhis edilmesi önemlidir.
Adrenal bezlerin iltihaplanması köpeklerde ciddi personel sağlık sorunlarına yol açabilir. Aşırı kortizol seviyeleri Addison hastalığına yol açabilir. Hastalığın ana tedavisi, vücudun kortizol ve ACTH arzını desteklemektir. Hastalık genellikle akut fazda teşhis edilir ve acil hastaneye yatış gerektirir. Tedavi edilmezse şoka ve çökmeye neden olabilir. Bir doktorun en iyi tedaviyi belirlemeden önce kan seviyelerini ve tıbbi geçmişini izlemesi gerekecektir.
İkincil adrenal yetmezlik
Addison hastalığının semptomları her zaman kolayca tanımlanamaz ve bir kişiden diğerine değişebilir. Bazı insanlar enerjide kademeli, yavaş bir düşüş yaşarken, diğerleri kas güçsüzlüğü ve iştahsızlık yaşar. Bazıları ishal ve mide bulantısı yaşar. Addison hastalığı olan kişilerin yaklaşık %50’sinde bu semptomlardan bazıları bulunur. Ek olarak, insanlar düşük tansiyon (hipotansiyon) yaşayabilir ve bu da baş dönmesine neden olabilir. Diğer belirtiler arasında ruh hali veya davranış değişiklikleri, saç dökülmesi, cinsel istekte azalma ve kilo kaybı sayılabilir.
Addison hastalığında sekonder adrenal yetmezliğin ana nedeni hipofiz bezinin yetersizliğidir. Bu başarısızlık, adrenal bezlerin kortizol ve ACTH üretmesini engeller. Addison hastalığı durumunda, glukokortikoidler, kortikotropin salgılatıcı hormonun (CRH) salınımını bloke eder. Bir hasta iltihaplı bir hastalığı tedavi etmek için ilaç alıyorsa, vücut adrenal bezleri uyarmak ve bu semptomların ortaya çıkmasını önlemek için glukokortikoidler üretir.
Genetik kod hatası
Yeni genetik dernekler, tedavi edilemez bir durumun kişiselleştirilmiş tedavisi için kapıyı açıyor. Bergen Üniversitesi’nden araştırmacılar, vücudun bağışıklık sisteminin adrenal kortekse saldırdığı ve yaşamı tehdit eden bir hormonal yetersizliğe neden olduğu bir durum olan otoimmün Addison hastalığından sorumlu genleri tanımladılar. Bu keşif, genleri Addison hastalığına bağlayan ilk kişidir. Bulgular özellikle önemlidir çünkü hastalar için daha erken tanı ve kişiselleştirilmiş tedavi seçeneklerine yol açabilir.
Adrenal bez testi çoğu hastada rutin olarak yapılmaz ve spesifik tanı, hastanın durumu ve diğer altta yatan koşullar bağlamında yapılmalıdır. Diyabet ve Tip-1 diyabet varlığı, Addison hastalığı için hafif risk faktörleridir. Diyabet hastaları seçeneklerini doktorlarıyla tartışmalıdır. Genetik testin sonuçları genellikle tanıdan sonraki iki hafta içinde elde edilebilir. Hastanın kanında bir advers reaksiyon kaydedilmişse daha fazla test gerekebilir.
Tedavi
Addison hastalığının tedavisi günlük hormon replasman tedavisi gerektirir ve bazı hastalar bu ilaçla normal, aktif bir hayat yaşayabilir. Çoğu durumda, hastalığa bağışıklık sistemini etkileyen bir otoimmün bozukluk neden olur, bu nedenle durumun nedenlerini anlamak önemlidir. Addison hastalığına genellikle böbrek üstü bezinin kortizol adı verilen bir hormon üretimi ile ilgili bir sorun neden olur. Kortikosteroid replasman tedavisi vücutta bu hormonun yerini alır. Bu terapi genellikle ömür boyu süren bir tedavidir.
Addison hastalığı kalıtsal olduğundan, altta yatan nedeni bilmek önemlidir. Addison hastalığı olan hastalar genellikle ikinci veya üçüncü dekatta semptomlar göstermeye başlarlar. Bununla birlikte, hastalığı yetişkinlik döneminde geliştiren hastalara genellikle adrenalleri etkileyebilecek başka bozukluklar teşhisi konur. Addison hastalığı, tedavi edilmediği takdirde yaşamı tehdit eden bir durum olabilir.
