2024 yılı, sağlık alanında yapılan etkileyici bilimsel çalışmalar ve keşiflerle insan yaşamına umut ışığı oldu. İlaca dirençli bakterilere karşı geliştirilen antibiyotiklerden beyin teknolojilerinde atılan dev adımlara kadar birçok yenilik, bu yılın unutulmaz gelişmeleri arasında yer aldı.
İlaca Dirençli Bakterilere Karşı Yeni Antibiyotik
Harvard Üniversitesi ve İsviçreli Hoffmann-La Roche ilaç firmasının araştırmacıları, ocak ayında ilaca dirençli bakterilere karşı etkili olabilecek yeni bir antibiyotik keşfettiklerini duyurdu. Araştırmacılar, 45 bin farklı antibiyotik molekülünü inceleyerek “Zosurabalpin” adını verdikleri bu antibiyotiğin laboratuvar ortamında, ilaca dirençli “Acinetobacter baumannii” bakterisini etkisiz hale getirdiğini tespit etti.
Bu bakteri türü, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre mevcut antibiyotiklere dirençli olup, akciğerler, idrar yolları ve kan dolaşımında ciddi enfeksiyonlara yol açarak yüksek ölüm oranlarına neden oluyor. Bu keşif, antibiyotik tedavilerinde devrim niteliğinde bir adım olarak değerlendiriliyor.
Neuralink ve Beyin Çipi Teknolojisindeki Atılımlar
Amerikan nöroteknoloji şirketi Neuralink, şubat ayında, beynine çip yerleştirilen bir kişinin düşünce gücüyle bilgisayar faresini kontrol edebildiğini açıkladı. Neuralink tarafından geliştirilen “Telepati” adlı bu çip, beynin elektronik cihazlarla doğrudan etkileşim kurabilmesini sağlıyor.
Mart ayında ise Neuralink, aynı teknolojiyi kullanan felçli bir kişinin düşünce yoluyla satranç oynadığını duyurdu. Yaklaşık 8 yıl önce geçirdiği kaza sonucu felç kalan Noland Arbaugh, bu çip sayesinde satranç oynama deneyimini yeniden yaşayabildi. Bu anlar, canlı yayında izleyicilerle paylaşılırken, beyin-makine ara yüzü teknolojilerinin insan yaşamını dönüştürme potansiyelini bir kez daha gözler önüne serdi.
Geleceğe Umut Veren Gelişmeler
2024, sağlık bilimlerinde sınırları zorlayan ve insan yaşamını dönüştürebilecek yeniliklerle dolu bir yıl oldu. İlaca dirençli bakterilere karşı geliştirilen çözümlerden düşünce yoluyla teknoloji kontrolüne kadar birçok alanda atılan bu adımlar, gelecekte sağlık hizmetlerini daha erişilebilir ve etkili hale getirme konusunda umut vaat ediyor.
ABD’de İlk Kez Bir Hastaya Genetiği Değiştirilmiş Domuz Böbreği Nakledildi
Sağlık alanında mart ayında kayıtlara geçen bir diğer gelişme de ABD’nin Boston kentinde doktorların, ilk defa bir hastaya genetiği değiştirilmiş domuz böbreği nakletmesi oldu.
Domuz böbreğinin nakledildiği 62 yaşındaki Richard Slayman’ın başta durumunun iyiye gittiği ve yakın zamanda taburcu edileceği açıklansa da hasta, mayısta hayatını kaybetti.
Fransa’da İnsan Beyninin En Net Görüntüsü Elde Edildi
Fransa Atom Enerjisi ve Alternatif Enerjiler Kurumu (CEA), insan beyninin dünyanın en güçlü manyetik rezonans görüntüleme (MRI) cihazıyla elde edilen en net görüntüsünü yayımladı.
Nisan ayına damga vuran bu gelişme, 20 yıldan uzun süren çalışma sonucu elde edildi. MRI cihazı, son birkaç ayda yaklaşık 20 sağlıklı gönüllü üzerinde test edildi ve neredeyse 4 dakikada beynin en net görüntüsüne ulaşıldı.
Orangutanların Tıbbi Bir Bitkiyi Doğrudan Yaraya Uyguladığı Gözlemlendi
Almanya’daki Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsünden mayısta yapılan basın açıklamasına göre, bilim insanları, Endonezya’nın Güney Açe bölgesindeki Gunung Leuser Milli Parkı’nda 1994’ten bu yana orangutanları takip etti.
Araştırmacılar, 2022’de Rakus adlı bir Sumatra orangutanının Güney Asya’da insanlar tarafından ağrı ve iltihap tedavisinde kullanılan şifalı bir bitkinin yapraklarını toplayıp çiğnediğini gözlemledi.
Rakus’un daha sonra parmaklarını kullanarak bitki özlerini sağ yanağındaki yaraya sürdüğünü, ardından da çiğnenmiş bitkiyi bandaj gibi kullanarak yarayı kapattığını kaydeden araştırmacılar, yaranın bir ayda sorunsuz şekilde iyileştiğini aktardı.
İngiltere’de İlk Yapay Kornea Nakli 91 Yaşındaki Hastaya Görme Yetisini Kazandırdı
Haziranda basına yansıyan ve 2024’e damga vuran bir diğer gelişme yine sağlık alanında yaşandı.
İngiltere’de yaşayan ve 15 yıl boyunca yaşadığı sorun nedeniyle sağ gözünde görme yetisini kaybeden Cecil Farley’in gözüne şubatta yapay kornea implantı yerleştirildi.
Yapılan açıklamada, 91 yaşındaki Farley’in görme yetisini kazandığı bildirildi. Farley, İngiltere’de yapay kornea nakli yapılan ilk kişi oldu.
İyileşmeyi Hızlandıran Cerrahi Dikiş İpi
Çin’de araştırmacılar, biyolojik olarak parçalanabilen polimere sarılı magnezyum içeren dikiş ipinin, mekanik-elektrik doğası gereği hareket edilmesi halinde elektrik alanı üretebildiğini kaydetti.
Bu dikiş ipini yapay kas dokuları ve fareler üzerinde deneyen araştırmacılar, dikilen yaraların 10 günün ardından neredeyse tamamen iyileştiğini ifade etti. Araştırmacılar, elektrik alanı oluştuğunda dikişli alana yaklaşan hücrelerin arttığını ve böylece yaranın daha hızlı iyileştiğini belirtti.
Buna göre, araştırmacılar, elektrik yüklenen dikiş ipinin, yara onarımını yüzde 50’ye kadar hızlandırmanın yanı sıra enfeksiyon riskini azalttığını ortaya koydu.